Δημ. Λιαντίνης / Έρωτας και Εμπειρίκος

Άννα Γασπαράκη

Ο Δημήτρης Λιαντίνης, για όσους δεν τον γνωρίζουν, ήταν Έλληνας πανεπιστημιακός, φιλόσοφος, ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής. Συγγραφέας εννέα βιβλίων με φιλοσοφικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο.  Ήταν λάτρης της  Αρχαίας Ελλάδας και της πνευματικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της, για τη μελέτη της οποίας αφιέρωσε όλη του την ζωή. Έγραψε για διάφορα θέματα όπως την ηθική, την ζωή και τον θάνατο και την σχέση της  Ορθοδοξίας και Ελληνισμού.

Εστίασε στην ανάγκη να ενταχθούν τα αρχαία ελληνικά ήθη και έθιμα στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα καθώς και στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων, ενώ άσκησε κριτική στην φθίνουσα ανθρωπιστική πορεία του Δυτικού πολιτισμού.

Εξαφανίστηκε την 1η Ιουνίου 1998, απασχόλησε πολύ την κοινή γνώμη και  όπως αποδείχτηκε, τελικά,  αυτοκτόνησε. Τα οστά του βρέθηκαν 7 χρόνια μετά, το 2005, σε μια σπηλιά κοντά στην κορυφή του Ταυγέτου. Μάλιστα είχε αφήσει γράμμα προς την κόρη του, Διοτίμα, στο οποίο δήλωνε πως:

«Ετοίμασα τούτη την ώρα βήμα – βήμα ολόκληρη τη ζωή μου, που υπήρξε πολλά πράγματα, αλλά πάνω από όλα εστάθηκε μια προσεκτική μελέτη θανάτου…

Πεθαίνω υγιής στο σώμα και στο μυαλό, όσο καθαρό είναι το νωπό χιόνι στα όρη…Η τελευταία μου πράξη έχει το νόημα της διαμαρτύρησης για το κακό που ετοιμάζουμε εμείς οι ενήλικοι στις αθώες νέες γενεές που έρχουνται. Ζούμε τη ζωή μας τρώγοντας τις σάρκες τους…. Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος….. να τον ( τον νεκρό μου )κάψετε σε ένα αποτεφρωτήριο της Ευρώπης ….. Έζησα έρημος και ισχυρός.

Λιαντίνης

Σε ομιλία του για τον Εμπειρίκο, ο  Λιαντίνης μας λέει ότι ο Εμπειρίκος είναι η αφορμή. Η αιτία όμως και ο σκοπός είναι ο έρωτας. Να μιλήσουμε λοιπόν σεμνά και με ευλάβεια. Για να μην τον ατιμάσουμε τον έρωτα και μας τυφλώσει. H ερωτική ομιλία είναι Γνώση, άναρχη και ατελεύτητη, άπειρη.

Πως ο έρωτας είναι γνώση, μας το είπε ο συγγραφέας της Γένεσης. Όταν ιστόρησε το πρώτο σμίξιμο του άντρα και της γυναίκας. “Αδάμ δε έγνω την γυναίκα αυτού και συλλαβούσα έτεκε τον Κάιν.” Ο Αδάμ εγνώρισε την Εύα, τη γυναίκα του, και έμεινε έγκυος και γέννησε τον Κάιν. Η πρόταση αυτή σημαίνει απλά ότι η βίωση του έρωτα είναι ένα φαινόμενο άπειρο. Ποτέ ο άνθρωπος δεν θα μπορέσει να φθάσει στην άκρη του. Γιατί η γνώση δεν έχει τέλος.
Ο έρωτας είναι Πόλεμος και Θάνατος μαζί. Ηράκλειτος : ” Διόνυσος και Άδης, εν και ωητό”.  Είναι ο πατέρας και ο βασιλιάς των πάντων. Αυτός γεννάει τον άνθρωπο και τα φυτά και τα ζώα . Αλλά αυτός γεννάει και τους γαλαξίες και τους αστέρες.  Σολωμός : ” μόλις είν’ έτσι δυνατός ο Έρωτας κι ο Χάρος”, Δημ.παράδοση : “τι Ερωτας , τι Θάνατος, δεν έχεις να διαλέξεις” ).

Ο Έρωτας γέννησε τη Φύση, ακόμα και τη Ανόργανη Ύλη.
Πως ο έρωτας είναι θάνατος, μας το είπε και ο Φρόυντ. Ολόκληρο το σύμπαν είναι μια διαλεκτική ανάμεσα στην ηδονή της ζωής, τη libido, και την ορμή για θάνατο, το Todestrieb ( ένστικτο θανάτου). Ο Heidegger θεωρούσε τον Έρωτα, ως Seinzutode ( το να είσαι σε κατάσταση θανάτου – ελπίζω να μεταφράζω σωστά).
Ο Έρωτας είναι η θεοτικιά στέρηση και πλησμονή.
Και φτάνει στον Εμπειρίκο, έναν μοναδικό εφευρέτη της γλώσσας μας. Στα ελληνικά γράμματα ο Εμπειρίκος έχει κατακτήσει μια παγκόσμια πρώτη. Πρόκειται για τη Δεδηλωμένη ότι εξερεύνησε την άγνωστη ήπειρο της γλώσσας, αναφορικά με την ερωτική και τη γενετήσια πολιτεία μας.

Στα κείμενα του Εμπειρίκου προκειμένου να ιστορηθεί ο έρωτας ευρήκανε θέση όλα τα σημεία και όλα τα τέρατα της φωνής μας. Οι λέξεις οι απαγορευμένες, οι ήχοι της ενοχής, της ατιμίας. Είναι αυτός που έφτασε τη γλώσσα στα όριά της, μεταχειριζόμενος τις λέξεις του λοιμοκαθαρτηρίου, της καραντίνας. Είναι αυτός που μίλησε για τα ανομολόγητα, την έκσταση, για ό,τι λέμε εν κρυπτώ και παραβύστω. Και αυτή η ερωτική γλώσσα είναι η μεγάλη εφεύρεση του Εμπειρίκου. Μια ανακάλυψη πρώτης ποιότητας και πρώτης τάξης.