Νέος Πύργος – Κεμέρμπουργκαζ Γέφυρα φιλίας για Έλληνες και Τούρκους

Την προηγούμενη Τετάρτη, 27 Ιουλίου, επισκέφθηκαν τον Νέο Πύργο τριάντα τρείς Τούρκοι από το Κεμέρμουργκαζ της Κωνσταντινούπολης. Οι άνθρωποι αυτοί προσκλήθηκαν από τους Νεοπυργιώτες, με αφορμή την γνωριμία τους και  σε ένα ταξίδι μνήμης πίσω στον χρόνο. Ζουν στα χώματα που ζούσαν οι παππούδες και προπαπούδες τους στη περιοχή του Πύργου της Κωνσταντινούπολης, σημερινό Κεμέρμπουργκαζ. Στο χωριό έχουν διασωθεί ελάχιστα ελληνικά σπίτια, ενώ σώζεται και μία εκκλησία που έχει μετατραπεί σε αποθήκη.

Το παλιό σχολείο στεγάζει το τοπικό Αστυνομικό Τμήμα. Ο Πύργος ήταν ένα αμιγώς ελληνόφωνο χωριό που στις αρχές του 19oυ αιώνα είχε περισσότερους από 4000 κατοίκους. Έφυγαν, με την ανταλλαγή πληθυσμών τον Αύγουστο του 1924 και μάλιστα από τους τελευταίους, όπως όριζε η συνθήκη της Λωζάνης. Έφτασαν με τα πλοία στην Θεσσαλονίκη, αλλά όταν στην προκυμαία είδαν χιλιάδες πρόσφυγες, δεν κατέβηκαν και συνέχισαν μέχρι το επόμενο λιμάνι που ήταν στην βόρεια Εύβοια.

Όπως μας τόνισε ο Άγγελος Ψάλτης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Νεοπυργιωτών «στα τοπικά αρχεία αναφέρεται πως καταγράφηκαν 250 οικογένειες, πάνω από 1000 άτομα δηλαδή». Μία παράλληλη ιστορία είχαν οι πρόγονοι των σημερινών καλεσμένων – επισκεπτών από τα πάτρια εδάφη που σήμερα ανήκουν στην Τουρκία. Εκείνοι ζούσαν στη βόρεια Ελλάδα και την Θεσσαλονίκη αλλά και άλλες περιοχές των δυτικών Βαλκανίων και εγκαταστάθηκαν στον Πύργο της Κωνσταντινούπολης.

Όπως μας είπε η Νεριμά Ουνάλτ, Πρόεδρος του γυναικείου τμήματος του Συλλόγου Τούρκων Ρούμελης, (σαν Ρούμελη αναφερόταν η διοικητική περιφέρεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που περιελάμβανε τα Βαλκάνια). Η γιαγιά και ο παππούς της γεννήθηκαν στα χωριά της Καρατζόβας στο νομό Πέλλας. Όταν έφτασαν στον Πύργο μαζί με τους υπόλοιπους μωαμεθανούς που ανταλλάχθηκαν με τους Έλληνες, βρήκαν τα χωράφια καλλιεργημένα και γεμάτα με ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες και άλλα κηπευτικά και τουλάχιστον είχαν να φάνε.

Στο σημερινό Κεμέρμπουργκαζ να επισημάνουμε πως υπάρχει καφενείο που λειτουργεί εδώ και 100 χρόνια τουλάχιστον,  που ο Έλληνας ιδιοκτήτης του ήταν ο Σωκράτης Παπάζογλου, που φτάνοντας στον Νέο Πύργο έφτιαξε ένα καινούργιο το οποίο σήμερα λειτουργεί ο εγγονός του, Γιάννης.

Στους επισκέπτες από τον παλιό Πύργο, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Νεοπυργιωτών Αλέξανδρος Τσικιντάς, δώρισε μπλουζάκια και καπελάκια με τα διακριτικά του Συλλόγου, αλλά και το βιβλίο του Αλέξανδρου Καλέμη ΧΑΜΕΝΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ και τους πληροφόρησε πως το χωριό έχει τη δική του ιστοσελίδα στο διαδίκτυο (www.neos-pyrgos.gr).

Αντίστοιχα, πήραν δώρα από τους Τούρκους καφέ, μπρίκια και μικρά κομπολόγια. Στη συνέχεια στην ταβέρνα του Νίκου Φαράντου, όλοι μαζί μοιράστηκαν, ντόπιο τσίπουρο, αλλά και ένα πλούσιο γεύμα από γαρίδες, καλαμάρια, σαλάτες, φέτα αλλά και γαύρο μαρινάτο (χαμψί όπως τον είπαν στη γλώσσα τους αλλά και όπως τον αποκαλούν πολλοί ηλικιωμένοι του χωριού) που τους άρεσε πολύ. Η Κατερίνα Ψάλτη και η Λεμονιά Μουλά τους έδειξαν παλιές φωτογραφίες από το χτίσιμο του Νέου Πύργου. Στη συνέχεια τους προσφέρθηκε παγωτό, γλυκά και καφές, όλα προσφορά των δύο Συλλόγων του χωριού, της τοπικής εκκλησίας και του Βασ. Καλαβριώτη, της εταιρείας Δ. Θεοδώρου κ ΣΙΑ Ο.Ε. που πρόσφερε δύο κιβώτια γαρίδες.

Παρόντες ήταν ο εφημέριος του Νέου Πύργου, Αρχιμανδρίτης π. Τίτος Γερονικολός, ο Αντιδήμαρχος Γεώργιος Μουλάς και φυσικά σύσσωμα τα Διοικητικά συμβούλια των δύο Συλλόγων. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως ο παπα -Τίτος έχει διοργανώσει πολλές εκδρομές στα πατρογονικά εδάφη και πολλοί από τους επισκέπτες θυμούνται την παρουσία του κατά τις επισκέψεις στην Κωνσταντινούπολη. Χαρακτηριστικά μας διηγήθηκαν, πως θυμούνται τον παπά να κάνει τρισάγιο στο χώρο που παλιά ήταν νεκροταφείο και σήμερα υψώνονται κτήρια.

Στη συνέχεια οι καλεσμένοι μαζί με τους Νεοπυργιώτες περπάτησαν την παραλία του χωριού μέχρι την σκάλα και από εκεί στην εκκλησία του χωριού όπου είδαν τα ιερά κειμήλια που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη.

Τελικά κατέληξαν στο καφενείο «Παπάζογλου» όπου ο Δημήτρης Παπάζογλου τους είπε ιστορίες, αλλά και τους έδειξε παλιές φωτογραφίες του χωριού, αλλά και των επισκέψεών του στην Κωνσταντινούπολη.

Το δροσερό κέρασμα ήταν καφές και παγωτό που απόλαυσαν με τους ντόπιους που υπήρχαν εκεί. Κάποιοι ηλικιωμένοι μάλιστα, αντάλλαξαν μαζί τους κουβέντες στα τουρκικά.

Στη συνέχεια πήραν τον δρόμο του γυρισμού προς το πούλμαν, ενώ συζήτησαν και την πιθανότητα αδελφοποίησης των δύο χωριών, πράγμα που είπαν θα το ψάξουν σαν διαδικασία για να μπορέσουν να το πραγματοποιήσουν.