Έφυγε από τη ζωή η ποιήτρια Κική Δημουλά

Σε ηλικία 89 ετών έφυγε από τη ζωή η σημαντική Ελληνίδα ποιήτρια και ακαδημαϊκός Κική Δημουλά, που νοσηλευόταν σε κρίσιμη κατάσταση τις τελευταίες ημέρες στη ΜΕΘ ιδιωτικού θεραπευτηρίου.

Η ποίησή της φέρει σημαντικό συναισθηματικό φορτίο, με το έργο της να επικεντρώνεται στη στέρηση, την απώλεια, τη συναισθηματική ματαίωση. Και όμως στο τέλος αφήνει πάντα ένα αίσθημα κάθαρσης και λύτρωσης.

Ταυτόχρονα δημιουργούσε λέξεις με μεγάλη ευρηματικότητα για να εκφράσει όσα ήθελε να πει.

Βρέχει…

Μία κυρία ἐξέχει στὴ βροχὴ

μόνη

πάνω σ᾿ ἕνα ἀκυβέρνητο μπαλκόνι.

Κι εἶναι ἡ βροχὴ σὰν οἶκτος

κι εἶναι ἡ κυρία αὐτὴ

σὰν ράγισμα στὴ γυάλινη βροχή.

Τὸ βλέμμα της βαδίζει στὴ βροχή,

βαριὲς πατημασιὲς καημοῦ

τὸν βρόχινό του δρόμο

γεμίζοντας. Κοιτάζει…

Κι ὅλο ἀλλάζει στάση,

σὰν κάτι πιὸ μεγάλο της,

ἕνα ἀνυπέρβλητο,

νά ῾χει σταθεῖ

μπροστὰ σ᾿ ἐκεῖνο ποὺ κοιτάζει.

Γέρνει λοξὰ τὸ σῶμα

παίρνει τὴν κλίση τῆς βροχῆς

―χοντρὴ σταγόνα μοιάζει―

ὅμως τὸ ἀνυπέρβλητο μπροστά τῆς πάντα.

Κι εἶναι ἡ βροχὴ σὰν τύψη.

Κοιτάζει…

Ρίχνει τὰ χέρια ἔξω ἀπ᾿ τὰ κάγκελα

τὰ δίνει στὴ βροχὴ

πιάνει σταγόνες

φαίνεται καθαρὰ ἡ ἀνάγκη

γιὰ πράγματα χειροπιαστά.

Κοιτάζει…

Καί, ξαφνικά,

σὰν κάποιος νὰ τῆς ἔγνεψε «ὄχι»,

κάνει νὰ πάει μέσα.

Ποῦ μέσα ―

μετέωρη ὡς ἐξεῖχε στὴ βροχὴ

καὶ μόνη

πάνω σ᾿ ἕνα ἀκυβέρνητο μπαλκόνι.

Γεννήθηκε το 1931 και έζησε στην Αθήνα. Το 1952 παντρεύτηκε τον ποιητή και πολιτικό μηχανικό Άθω Δημουλά, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, τον Δημήτρη (1956) και την Έλση (1957). Εργάστηκε σαν υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος από το 1949 έως και το 1973. Είναι πρόεδρος του ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη (κοινωφελές ΝΠΙΔ υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Αθηνών).

Τιμήθηκε το 1972 με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή Το λίγο του κόσμου, το 1989 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Χαίρε ποτέ» και το 1995 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή «Η εφηβεία της λήθης». Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα ισπανικά, στα ιταλικά, στα πολωνικά, στα βουλγαρικά, στα γερμανικά και στα σουηδικά.

Ήταν τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2002. Κατέλαβε την έδρα των γραμμάτων που είχε μείνει κενή μετά τον θάνατο του Νικηφόρου Βρεττάκου — η τρίτη γυναίκα στην ιστορία της Ακαδημίας μετά τις Γαλάτεια Σαράντη και Αγγελική Λαΐου.

Βραβεία και διακρίσεις

Η Κική Δημουλά είχε λάβει το 2001 Χρυσό Σταυρό του Tάγματος της Tιμής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο και στις 20 Μαΐου του 2015 αναγορεύτηκε σε επίτιμη διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ.

Επίσης έχει λάβει Eύφημη μνεία από την Ομάδα των Δώδεκα, για την ποιητική συλλογή «Eπί τα ίχνη», το 1972 Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική συλλογή «Το λίγο του κόσμου», το 1989 Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, για την ποιητική συλλογή «Χαίρε ποτέ», το 1997 Βραβείο Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, για την ποιητική συλλογή Η εφηβεία της λήθης, το 2001 Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της, το 2003 Μακεδονικό Βραβείο για το σύνολο του έργου της, το 2009 Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας (Prix Européen de Littérature), για το σύνολο του έργου της και το 2010 Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της.

Μια μικρή… αυτοβιογραφία

Με αφορμή τη βράβευσή της με το Prix Européen de Littérature

Το 2010, με την ευκαιρία της βράβευσης της με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της η Κική Δημουλά έγραψε αυτοβιογραφούμενη:

«Ένα βιογραφικό σημείωμα πρέπει, αφού γραφτεί, να μείνει επ’ αρκετόν καιρό κρεμασμένο στον αέρα από ένα τσιγκέλι αυστηρότητας, ώστε να στραγγίξουν καλά τα στερεότυπα, οι ωραιοποιήσεις, η ρόδινη παραγωγικότης και ο πρόσθετος ναρκισσισμός, πέραν εκείνου που ενυπάρχει στη φύση μιας αυτοπαρουσίασης. Μόνον έτσι βγαίνει το καθαρό βάρος: το ήθος που επέβαλες να τηρεί η προσπάθειά σου. Τα πόσα βιβλία έγραψε κανείς, πότε τα εξέδωσε, ποιες μεταφράσεις τα μεταναστεύουν σε μακρινές ξένες γλώσσες και ποιες διακρίσεις τα χειροκροτούν είναι τόσο τρέχοντα, όσο το να πεις ότι μέσα σ’ έναν βαρύτατο χειμώνα υπήρξαν και κάποιες μέρες με λαμπρή λιακάδα. Ωστόσο, επειδή αυτό είναι το υλικό της πεπατημένης, που δεν μπορεί να συνεχίσει τη χάραξή της με συνεσταλμένες καινοτόμες επιφυλάξεις, γεννήθηκα στην Αθήνα το 1931.

Η παιδική ηλικία πέρασε χωρίς να αναδείξει το “παιδί θαύμα”. Το 1949, τελειώνοντας το Γυμνάσιο, υπέκυψα εύκολα στο “πρέπει να εργαστείς”, και εργάστηκα στην Τράπεζα της Ελλάδος είκοσι πέντε χρόνια. Ανώτερες σπουδές: η μακρά ζωή μου κοντά στον ποιητή Άθω Δημουλά. Χωρίς εκείνον, είμαι σίγουρη ότι θα είχα αρκεστεί σε μια ρεμβαστική, αμαθή τεμπελιά, προς την οποίαν, ίσως και σοφά, ακόμα ρέπω. Του οφείλω το λίγο έστω που της ξέφυγα, την ατελή έστω μύησή μου στο τι είναι απλώς φωνήεν στην ποίηση και τι είναι σύμφωνον με την ποίηση, του οφείλω ακόμα την πικρότατη δυνατότητα να μπορώ σήμερα, δημόσια, να τον μνημονεύω εις επήκοον της πολυπληθούς λήθης. Αυταπαρνητική, παραχωρήθηκα στο ρόλο της μητέρας και με τρυφερή γενναιότητα άκουσα να προσφωνούμαι “γιαγιά”.

Κυλώ τώρα με ψυχραιμία και χωρίς βλέψεις διαιωνίσεως μέσα σ΄ αυτές τις νέες παρακαμπτήριες του αίματός μου. Κυλώ και, όσο πλησιάζω στις εκβολές, όλο και ονειρεύομαι ότι θα μου πετάξει η ποίηση ένα σωσίβιο ποίημα. Δεν νιώθω δημιουργός. Πιστεύω ότι είμαι ένας έμπιστος στενογράφος μια πολύ βιαστικής πάντα ανησυχίας, που κατά καιρούς με καλεί και μου υπαγορεύει κρυμμένη στο ημίφως ενός παραληρήματος, ψιθυριστά, ασύντακτα και συγκεκομμένα, τις ακολασίες της με έναν άγνωστο τρόπο ζωής.

Όταν μετά αρχίζω να καθαρογράφω, τότε μόνον, παρεμβαίνω κατ’ ανάγκην: όπου λείπουν λέξεις, φράσεις ολόκληρες συχνά και το νόημα του οργίου, προσθέτω εκεί δικές μου λέξεις, δικές μου φράσεις, το δικό μου όργιο στο νόημα, ότι τέλος πάντων έχει περισσέψει από δικές μου ακολασίες με έναν άλλον, άγνωστο τρόπο ζωής. Τόσο μεταχειρισμένη και υπηρεσιακή είναι η ανάμειξή μου στη δημιουργία. Φύσει ολιγογράφος, εξέδωσα οκτώ ποιητικές συλλογές μέσα σε σαράντα πέντε χρόνια. Η σημασία τους είναι ακόμα συμβατική. Είναι γραμμένη στη λίστα αναμονής των μεγάλων επερχόμενων κυμάτων του μετα-κριτή χρόνου».

https://www.youtube.com/watch?time_continue=8&v=m0EWvuU_I9A&feature=emb_title

ΠΗΓΗ: efsyn.gr