Ανοικτή επιστολή σχετικά με τη θεματική φωτογράφηση στο Οχυρό των Γουβών

Ανοικτή επιστολή σχετικά με τη θεματική φωτογράφηση στο Οχυρό των Γουβών

Στις 13-14 Οκτωβρίου 2023 η ομάδα Ιστορικής Αναβίωσης GRHRG πραγματοποίησε θεματική φωτογράφιση στο χώρο του Οχυρού με τα μέλη της να φωτογραφίζονται με στολές της Βέρμαχτ, οι οποίες φωτογραφίες δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα σας, αναρτημένες στο διαδίκτυο από τον Νέο Πολιτιστικό Σύλλογο Γουβών «Η Γέφυρα».

Διαβάζοντας στην εφημερίδα σας και στα social media κείμενο του Πολιτιστικού Συλλόγου Γουβών, που θεώρησε τη φωτογράφιση αυτή θετική και ελπίζει σε μελλοντική συνεργασία με την ομάδα, μείναμε πράγματι έκπληκτοι και γεμάτοι ερωτηματικά. Με την επιφύλαξη ότι πιθανότατα η συγκεκριμένη ομάδα, όπως και κάποια από τα νεότερα μέλη του Συλλόγου ίσως να μην γνωρίζουν τί διαδραματίστηκε στο Οχυρό κατά τη μικρή διάρκεια της χρήσης του και, στο πλαίσιο της δημοσιοποίησης της ιστορίας και δη της τοπικής και της διάσωσης της ιστορικής μνήμης, θεωρούμε σωστό στη συνέχεια να προσθέσουμε κάποια στοιχεία σχετικά με την ιστορία του Οχυρού, όπως και τα ερωτηματικά που προέκυψαν από την παραπάνω δημοσιοποίηση.

Το Οχυρό των Γουβών ανήκε στην Ναυτική Αμυντική Περιοχή 4 του νομού Ευβοίας και κατασκευάσθηκε το έτος 1938 πριν το 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Ωστόσο δεν πρόλαβε να εκπληρώσει το ρόλο του και έπεσε στα χέρια των Γερμανών κατακτητών μετά την κατάρρευση του μετώπου. Οι Γερμανοί εγκατέστησαν εκεί στρατιωτική δύναμη (όπως φαίνεται και στη σχετική αναπαράσταση της ομάδας) και μέρος του Οχυρού μετατράπηκε σε φυλακή. Μέχρι την απελευθέρωση, δεν έγιναν εκεί μάχες με ελληνικό στρατό. Επομένως, η ιστορία του Οχυρού κατά τα χρόνια της γερμανικής κατοχής είναι συνυφασμένη με αυτή της φυλακής και του τόπου μαρτυρίου, βασανιστηρίων και εκτέλεσης Ελλήνων πατριωτών από τους ναζί κατακτητές.

Θεωρούμε εκ προοιμίου ότι στόχος μιας ομάδας ιστορικής αναβίωσης είναι, μέσω της αναβίωσης ιστορικών γεγονότων με τρόπο καλλιτεχνικό, η ανάκληση της ιστορικής μνήμης, η διατήρησή της και η παράδοση στις επόμενες γενιές.

Αναρωτιόμαστε ωστόσο, ποιον στόχο μπορεί να εκπληρώνει η πράγματι άρτια ως προς την υλικότητα και την ακρίβεια αναπαράσταση των γερμανικών στρατευμάτων στο Οχυρό, χωρίς τουλάχιστον αυτή να συνοδεύεται από μια συνοπτική έστω εστιασμένη στο μνημείο ιστορική αναδρομή.

Η αποσπασματική και επιλεκτική μόνο παρουσίαση και ανάδειξη μίας πτυχής της ιστορίας του συγκεκριμένου χώρου θα μπορούσε να δώσει εντελώς διαφορετικά σημαινόμενα σε κοινό που δεν θα είχε άλλον τρόπο να γνωρίζει τα τραυματικά γεγονότα που σημάδεψαν το μέρος αυτό. Ποια η διασύνδεση με την κοινωνική διάσταση της ιστορίας, την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, τις δυσκολίες, τους πόνους, τα συναισθήματά τους;

Είναι άξιο της ιστορίας μας να τιμούμε με μια τέτοια φωτογράφιση τους κατακτητές; Να ποζάρουν έτσι ανενδοίαστα αυτοί που βασάνισαν και σκότωσαν συμπατριώτες μας; Μήπως σε κάποια εθνική μας επέτειο θα μπορούσαν να παρελαύνουν Γερμανοί ή Τούρκοι, να τους χειροκροτούμε και να τους φωτογραφίζουμε;

Άραγε, μια αντίστοιχη φωτογράφιση σε τόπους εκτελέσεων και μαρτυρίου, όπως π.χ. τα Καλάβρυτα ή το Δίστομο, θα θεωρούνταν λογική ενέργεια και όχι πρόκληση και έλλειψη σεβασμού προς τους πατριώτες που εκτελέστηκαν σε αυτούς τους τόπους;

Ο Νέος Πολιτιστικός Σύλλογος Γουβών «Η Γέφυρα» με ανακοίνωση του επικρότησε, όπως προκύπτει από τη δημοσίευσή της, αυτή την ενέργεια.

ΤΟ ΟΧΥΡΟ ΕΙΝΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΩΝ

Σε αυτόν τον τόπο θα πρέπει να βλέπουμε, ακόμα και με τα μάτια της φαντασίας μας, όχι γερμανικές στολές, αλλά τους Έλληνες πατριώτες που εκτελέστηκαν, έστω σε μία τιμητική πλάκα με τα ονόματά τους.

Η σφαιρική και όχι επιφανειακή ανάδειξη της τοπικής ιστορίας είναι για εμάς θέμα τιμής και απόδοσης σεβασμού σε αυτούς που βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν. Τονίζουμε πως το Οχυρό με την ιστορική μνήμη που κουβαλάει μπορεί και πρέπει να προβληθεί ως ένα σημείο ανάδειξης των Γουβών και όχι ως ένας ουδέτερος τόπος αναψυχής.

Γνωστοποιούμε την παρούσα επιστολή και προς τον Δήμαρχο Ιστιαίας και το Δημοτικό Συμβούλιο, ως κατεξοχήν αρμοδίων για τη διαχείριση των μνημείων της δημοτικής ενότητας.

Ευχαριστούμε θερμά την εφημερίδα σας για τη δημοσίευση και ανάδειξη των προβληματισμών μας.

Με εκτίμηση,

Απόγονοι-συγγενείς εκτελεσθέντων στο Οχυρό Γουβών στις 6 Μαΐου 1944 από τους Γερμανούς κατακτητές, και πολίτες της Βόρειας Εύβοιας, τα ονόματα των οποίων βρίσκονται στη διάθεση της εφημερίδας.