Γιώργος Τσαρούχας: «Ο πατέρας μου, απάλλαξε τις γυναίκες από την ρόκα»

Σε μια συζήτηση που είχαμε με τον Γιώργο Τσαρούχα για τη σημερινή οικονομική κατάσταση και την κρίση, διαπιστώσαμε ότι η παλιά Ιστιαία, έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά, τόσο στις συνήθειες και τους ρυθμούς της ζωής όσο και στο κομμάτι της παραγωγικής διαδικασίας. Παλιότερα πολλοί ήταν εκείνοι που δούλευαν μεθοδικά με το όραμα της ανάπτυξης, της επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους, αλλά και του τόπου. Θυμηθήκαμε πολλούς παλιούς κατοίκους και ο Γιώργος Τσαρούχας γλαφυρά θυμάται. Ο πατέρας μου Ηλίας Τσαρούχας γεννήθηκε στην Πύλη Τρικάλων το 1911. Υπηρέτησε στην κατοχή στην Αλβανία, όταν είχε επιστρατευτεί.

Μετά το τέλος του πολέμου εγκαταστάθηκε στην Ιστιαία το 1945. Ήταν παντρεμένος με την Ευδοξία Σχορετσιανίτη και είχαν αποκτήσει ήδη τον πρώτο από τους τρεις γιούς τους, όταν έφτασαν στο Ξηροχώρι. Ξεκίνησε από μια ξύλινη παράγκα σ’ ένα οικόπεδο δίπλα απ’ το σημερινό ζαχαροπλαστείο «ο Κρίνος». Ασχολήθηκε με τον καθαρισμό και την βαφή των ρούχων. Πολύ σύντομα όμως, με τη δουλειά του κατάφερε ν’ ανοίξει το πρώτο του κατάστημα πουλώντας βαφές. Εκείνη την εποχή οι γυναίκες έβαφαν μόνες τους τα μαλλιά απ’ τα πρόβατα κι απ’ τα γίδια. Πολλές χρησιμοποιούσαν τις βαφές και στα ρούχα τους για να τα φρεσκάρουν. Τότε δεν υπήρχε μεγάλη αφθονία υφασμάτων κι ένα παλτό για παράδειγμα, που τότε ήταν ακριβό ρούχο από μπεζ το βάφανε μπορντό ή κόκκινο. Ακόμη όταν η οικογένεια είχε πένθος όλα τα ρούχα έπρεπε να βαφτούν μαύρα. Άλλες συνθήκες ζωής, και με άλλη βαρύτητα και αξία βιώνονταν τα ήθη και τα έθιμα ακόμη και η πίστη μας. Τότε η οργάνωση του νοικοκυριού ήταν δύσκολη υπόθεση και ο κυρ-Ηλίας βοηθούσε με το κατάστημά του όλες τις νοικοκυρές είτε να συντηρούν, είτε να ανανεώνουν το νοικοκυριό τους. Το 1957 ανοίγει ένα λαναριστήριο, το οποίο επεξεργάζονταν τα μαλλιά που οι κτηνοτρόφοι έπαιρναν όταν κούρευαν τα πρόβατά τους κάθε Μάη. Τότε στον «κούρο» κάνανε ένα αυθόρμητο πανηγύρι, με φαγοπότι όσοι βοηθούσαν σ’ αυτή τη δουλειά. Στη συνέχεια οι γυναίκες ζεμάτιζαν τα μαλλιά και τα καθάριζαν από τη σάρα και τις κολ’τσίδες και μετά …κατευθείαν στην λανάρα του κυρ’ Ηλία. Όλοι λίγο πολύ είχαν κι από κανένα μανάρι, δηλαδή λίγα οικόσιτα ζώα, για να καλύπτουν τόσο τις ανάγκες του νοικοκυριού τους, όσο και να φτιάχνουν ακόμη και τα περισσότερα ρούχα του σπιτιού, μπαστές, καραμελωτές, καρπέτες, μάλλινες κουβέρτες. Όταν το 1963 προχωράει στην εγκατάσταση μηχανημάτων κλωστηρίων, καθετοποιεί την επιχείρησή του. Με την λανάρα, γινόταν το πρώτο στάδιο επεξεργασίας του μαλλιού. Ήταν ένα μηχάνημα με πολλούς κυλίνδρους που ανάμεσά τους περνούσε το μαλλί. Βέβαια είχε ήδη καθαριστεί από το γυναικείο χέρι στο σπίτι. Από αυτό το μηχάνημα το μαλλί έβγαινε λαναρισμένο και στη συνέχεια οι γυναίκες το έπαιρναν και το έγνεθαν μόνες τους με την ρόκα. Όμως ο πατέρας μου, συνεχίζει τη νοσταλγική του πορεία ο γιός του, με το μηχάνημα κλωστοποίησης απάλλαξε τις γυναίκες από την ρόκα. Το 1963 εγκαθιστά τα πρώτα ηλεκτρικά αργαλειά, τα οποία πλέον παράγουν ρούχα για το σπίτι όπως κουβέρτες καμηλό, χαλιά διαδρόμους, στιγάδια (πιο λεπτά χαλιά), αντικαθιστώντας τα μέχρι τότε χειροποίητα προϊόντα. Για πολλές δεκαετίες ακόμη συνεχίστηκε παράλληλα με τον σπιτικό αργαλειό και η βιοτεχνική παραγωγή. Εργάζονταν διατηρώντας παράλληλα και το κατάστημά του στην κεντρική πλατεία της Ιστιαίας, πουλώντας εκτός απ’ τις βαφές, νήματα μουλινέ, κουμπιά και κάθε είδους ψιλικά πολύ απαραίτητα για το νοικοκυριό. Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου δίνει πάντα ένα μεγάλο παράδειγμα εργατικότητας και τιμιότητας. Ήταν ήσυχος άνθρωπος οικογενειάρχης και με λίγες κοινωνικές συναναστροφές. Σέβονταν πάντα τον πελάτη που τον εμπιστεύονταν. Σήμερα η ζωή έχει αλλάξει πολύ. Όλα αυτά τα μηχανήματα δεν χρησιμοποιούνται πια. Η τεχνολογία μας ξεπέρασε. Πρώτη ύλη δεν υπάρχει. Ποιά γυναίκα σήμερα θα ξεματίσει τα μαλλιά απ’ τα πρόβατα και θα τα καθαρίσει απ’ τη σάρα και τις κολ’τσίδες; Μάθαμε πια στο συνθετικό, αποχαιρετώντας ένα κομμάτι της παράδοσης και της τοπικής μας κουλτούρας».

Πάρη Ντελκή