Πιπεριά – Πέπερος στη Γερακιού

Η λαογραφία είναι από τα πιο αποδεικτικά και πειστικά χαρακτηριστικά των σχέσεων ενός χωριού, μιας μικρής κοινωνίας δηλαδή τα ήθη και τα έθιμά του.

«Πιπεριά γλυκιά ροδιά γρήγορα στον Αη -Λια και Αη -Λιας στον Ουρανό για να βρέξει ο Θιός νερό»…

Έτσι ξεκινά το εθιμικό τραγούδι της Πιπεριάς στη Γερακιού, ένα έθιμο της 1^η Μαΐου που αναφέρεται από τους ντόπιους κατοίκους του χωριού και υπάρχει πριν η εργατική κίνηση και ο σοσιαλισμός κάνουν τη πρωτομαγιά σύμβολο κοινωνικών αγώνων το 1889.

Ξεκινάμε με την τέλεση του καθιερωμένου Αγιασμού στην εκκλησία, στην συνέχεια στο προαύλιο χώρο της γίνονταν ο στολισμός του Πέπερου. Στη Γερακιού ο Πέπερος ήταν πάντα αγόρι. Το στόλιζαν με φτέρες, κλαριά ελιάς, καρυδιάς και άλλων δέντρων και στο κεφάλι του τοποθετούσαν ένα στεφάνι με λουλούδια και όσα περισσότερα κουδουνάκια μπορούσαν και ένα μεγάλο στο στήθος του.

Πριν ξεκινήσουν το γύρο του χωριού, ο Πέπερος με την ομάδα και τον Ιερέα έκαναν τρεις φορές το γύρο της εκκλησίας τραγουδώντας το τραγούδι και στο τέλος ο Ιερέας ευλογούσε το Πέπερο και ξεκινούσε η περιφορά. Ένας από την ομάδα φορώντας και αυτός ένα λουλούδινο στεφάνι και κρατώντας ένα τσαπί έλεγε τους τελευταίους στίχους από το τραγούδι… «γούρνες – γούρνες το κρασί, αυλάκι – αυλάκι το νερό κι ο γεωργός με το τσαπί να στομώνει το νερό», σκάβοντας τη γη ταυτόχρονα μέχρι να τελειώσει το τραγούδι σε κάθε αυλή. Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας μάζευαν τα αυγά, το τυρί, το λάδι, τα χρήματα και οτιδήποτε είχε ευχαρίστηση να δώσει ο σπιτονοικοκύρης. Με το τέλος της περιφοράς σε όλα τα σπίτια του χωριού επιστρέφουν πάλι στο προαύλιο χώρο της εκκλησίας όπου ξεστολίζουν τον Πέπερο λέγοντας κάποιο τραγούδι το οποίο δυστυχώς δεν έχει διασωθεί και παράλληλα η υπόλοιπη ομάδα ετοιμάζει το γλέντι που θα ακολουθήσει στην πλατεία του χωριού. Τα υλικά που μαζεύονταν, μοιράζονταν στις γυναίκες του χωριού για να φτιάξουν πίτες ενώ με τα χρήματα αγόραζαν κρέας και ότι άλλο χρειάζονταν για το γλέντι.

Η Πιπεριά παριστάνει τη δύναμη της βλάστησης. Βρέχεται σε κάθε σπίτι με νερό για να εξασφαλίσει τη βροχή που χρειάζεται η γη για τη βλάστηση των φυτών. Αυτή ήταν η ανάγκη των κατοίκων και η έκκλησή τους στον Αη -Λια και ο Αη -Λιας στον Θεό να για βρέξει για τα σπαρτά τους, συμβολίζει το τέλος του χειμώνα και τον ερχομό της άνοιξης, την ανάσταση της φύσης.

Καλό θα ήταν τέτοιου είδους έθιμα που υπάρχουν στα χωριά να τελούνται ώστε να μην ξεχνιούνται με το πέρασμα του χρόνου. Είναι στοιχεία που προσδίδουν την ταυτότητα και τη μοναδικότητα μας. Σαν λαός δεν πρέπει να ξεχνάμε ποιοι είμαστε και πρέπει να μεταλαμπαδεύσουμε τη λαογραφία μας την ιστορία μας, τις συνήθειες και τα έθιμά μας στις επόμενες γενιές, μόνο έτσι θα διασωθεί η ταυτότητα μας, γνωρίζοντας ποιοι είμαστε με αγώνα προσωπικό και όχι επαναπαυόμενοι στο άκουσμα του παρελθόντος.

Μαρία Μαραγιάννη

*Οι φωτογραφίες είναι απο το αρχείο του κ. Γ. Ν. Παπατζίκου*