Μυρσίνη Ζορμπά: Η σχέση ανάμεσα στην αρχαιολογική επιστήμη και τις πολιτισμικές ταυτότητες Ελλάδας και δυτικής Ευρώπης

Τοποθέτηση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνης Ζορμπά για το νόημα της «φιλόξενης αρχαιολογίας»:

Το διεθνές συνέδριο Φιλό-ξενη Αρχαιολογία: Στιγμές από το έργο των Ξένων Αρχαιολογικών Σχολών στην Ελλάδα και η φωτογραφική έκθεση που το συνοδεύει είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για αναστοχασμό όχι μόνο του επιστημονικού έργου των αρχαιολογικών σχολών από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική στην Ελλάδα, αλλά και της παρουσίας τους, από άποψη συμβολική, ιδεολογική και πολιτική, εδώ και δυο αιώνες.

Πριν κιόλας από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, όταν η αρχαιότητα φαινόταν ότι θα αποτελέσει τον βασικό πυρήνα της ταυτότητάς του, οι ξένοι αρχαιολόγοι, αλλά και οι κλασικές και αρχαιολογικές σπουδές όπως είχαν αναπτυχθεί στη δυτική Ευρώπη, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που οι νεοέλληνες προσέγγισαν και αντιλήφθηκαν τη δική τους αρχαιότητα. Μέσω της αρχαιότητας η νεοελληνική ταυτότητα εντάχθηκε στην Ευρώπη, και τούτο γιατί ο κλασικός ελληνισμός αποτέλεσε συστατικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας των δυτικών εθνών, πυρηνικό στοιχείο της ίδιας της δυτικότητας.

Ωστόσο, αυτή η σχέση ήταν μια μεταβαλλόμενη σχέση, πράγμα που καθόρισε και τις προτεραιότητες των ανασκαφέων και των μελετητών. Όλες οι φάσεις της ιστορίας της Δύσης, όπως ήταν ο Διαφωτισμός, ο ρομαντισμός, η αποικιοκρατία, ο φασισμός, η μεταπολεμική φιλελεύθερη δημοκρατία και ο ψυχρός πόλεμος, αλλά και άλλες παράμετροι όπως το άνοιγμα στις καινούργιες ταυτότητες και τις πολιτισμικές σπουδές, αποτυπώθηκαν στην ιστορία της αρχαιολογίας και της παρουσίας των ξένων αρχαιολογικών σχολών στην Ελλάδα.

Τα ερωτήματα που περιμένουμε να απαντήσει το συνέδριό σας είναι πού βρισκόμαστε σήμερα; Πώς διαμορφώνεται σήμερα η σχέση ανάμεσα στην αρχαιολογική επιστήμη και στις πολιτισμικές προτεραιότητες τόσο των χωρών προέλευσης αρχαιολογικών σχολών και αποστολών, όσο επίσης και της Ελλάδας; Οι σύγχρονες πραγματικότητες επηρεάζουν την αρχαιολογική επιστήμη, ή η εξέλιξή της εξαρτάται από τις εσωτερικές της εξελίξεις; Η κλασική αρχαιότητα δεν έχει σήμερα την κυρίαρχη θέση του εκπαιδευτικού ιδεώδους που είχε τον 19ο αιώνα. Τι αναζητούμε όμως σήμερα σ’ αυτήν και ποια προσέγγιση θα μας ήταν χρήσιμη και ουσιαστική;

Με τις σκέψεις αυτές σας ευχόμαστε καλή επιτυχία!