Ο Έλλην-ας

του Βαγγέλη Γ.Παπασταμούλου

Είπαμε στην αρχή ότι η Ελλάδα πήρε το  όνομά της από τον Έλληνα, τον γιο του Δευκαλίωνα και της Πύρρας. Και ο ‘Ελλην-ας, πώς  έγινε ο Έλληνας;
Ο ιστορικός Κ. Παπαρρηγόπουλος γράφει: …”υιός του Προμηθέως  και  της Πανδώρας  ήτο  ο Δευκαλίων, θυγάτηρ δε του Επιμηθέως η Πύρρα, εκ δε του Δευκα¬λίωνος και  της Πύρρας  εγεννήθη ο ‘Ελλην… Εκ του Δευκαλίωνος  και  της Πύρ¬ρας εγεννήθη όχι μόνον ο Έλλην, αλλά και άλλος υιός ο Αμφικτύων,…και μία θυγάτηρ, η Πρωτογένεια”,…ο δε Απολλόδωρος μας πληροφορεί: Μετά τον κατα¬κλυσμό του Δευκαλίωνα και την εξαφάνιση του ανθρώπινου γένους (λόγω ασέβειας), ο Δίας  διέταξε τον Δευκαλίωνα και την γυναίκα του Πύρρα να πάρουν 

πέτρες (χωρίς  να μας λέει αν ήταν φωτεινές) και να τις  πετούν  πίσω  τους. Όσες πετούσε ο Δευκαλίων γίνονταν άντρες, κι όσες πετούσε  η Πύρρα γίνονταν  γυναίκες. Έτσι η γη γέμισε από λαό. Η λέξη παράγεται από την αρχαία  λάας  ή  λας  ή  λήας  ή  λευς = λίθος. Μάλιστα δε από την τελευταία παράγεται το ρήμα λεύω = πετροβολώ. Ο μύθος (=λόγος), επομένως, συνδέεται με πλήθος, με αριθμό, δηλαδή με αριθμητικές έννοιες.  Η λέξη νεολαία  (νέος  λα-ός) π.χ. είναι όνομα περιεκτικό.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερόν ότι ο ‘Ελλην-ας είναι ο γενάρχης των Ελλήνων, ως πρωτότοκος υιός του Δευκαλίωνα, είναι η πρώτη πέτρα που πέταξε πίσω του ο Δευκαλίωνας. Αλλά στα αριθμητικά επίθετα (απόλυτα και τακτικά), ο πρώ¬τος είναι και ένας, και ο ένας είναι και πρώτος (π.χ. Γένεσις: «Ημέρα μία» = ημέρα πρώτη). Για τους μεταγενέστερους, συνεπώς, ο Έλληνας: Εις (=ένας) + λευς (=λίθος) + ην (=ήταν) =Εις + λευς + ην = Ενός + λευ-ς + ην = Εν-λευ-ην = Ελ-λε-ην =Ελ-λ ην = Έλλην (με δασεία).
Σχηματισμός. Δίδεται το περιεχόμενο της λέξης Έλλην, το οποίον συγκροτούν, πιθανότατα, οι τρεις λέξεις:  Εις + λευς + ην, και εν συνεχεία ευρίσκεται το θέμα των εν λόγω λέξεων. Διαγράφονται οι καταλήξεις  -ος και  ς, και το ν αφομοιώνεται με το λ. Το υ ευρισκόμενο μεταξύ  φωνηέντων  αποβάλλεται  (π.χ. ιππεύς, ιππέας, γραυς: γραΐδιον, γραία), και το ε παθαίνει  έκθλιψη, ή με το η συναιρείται εις η (ε+η=η). Ο Έλλην είναι το μοναδικό μονόθεμο τριτόκλιτο ενρινόληκτο όνομα, το οποίον στην
ονομαστική ενικού αριθμού τονίζεται στην παραλήγουσα, ενώ όλα τα άλλα της ίδιας κατηγορίας με αυτό τονίζονται στη λήγουσα: σωλήν-σωλήνος, παιάν-παιάνος, κ.λπ., άρα είναι μοναδική και η «κατασκευή» του, και έχει επίσης, θέση επιθέτου. Λέμε π.χ. ο Έλλην λόγος, δηλαδή ο ελληνικός λόγος. Την ίδια ιδιότητα έχει και η λέξη Ελλάς, π.χ. Ελλάς γη (=Ελλά-δα= γη), δηλαδή ελληνική γη.
Στο όνομα ο Έλλην το «Ε» και το «ην» ακούονται πολύ έντονα, επειδή κατά πάσα πιθανότητα, το Εις και το ην έπαιρναν περισπωμένη, την οποίαν, ως γνωστόν αποτελούσαν δύο τόνοι, η οξεία και η βαρεία, και η φωνή κατά την εκφορά περιεσπάτο, δηλαδή ανεβοκατέβαινε ενισχυόμενη. Εάν τα ανωτέρω είναι αληθή, τότε η λέξη Έλλην είναι πολυσύνθετη, γίνεται δηλαδή από τρεις, τουλάχιστον, λέξεις.
Και τελειώνουμε με τις εξής παρατηρήσεις:
1.    Πάνω στο Έλληνας κλίνονται όλα τα αρσενικά προπαροξύτονα ισοσύλλαβα ονόματα σε –ας: Ο πίνακας, μύωπας, γίγαντας, γείτονας, άρχοντας, ρήτορας, κ.λπ.
2.    Η ρίζα σελ- είναι αμφίβολο, αν αποτελεί πρώτο συνθετικό στη λέξη Ελλάς.
3.    Είναι δυνατόν τα αριθμητικά επίθετα, απόλυτα και τακτικά, ν’ αποτελούν πρώτο συνθετικό σύνθετης λέξης: Ένδεκα – ενδέκατος – ενδεκάδα, «ενοθεΐα = η λατρεία ενός θεού», «ενοειδής = ενιαίος, μοναδικός, απλός»,«ενο – ποιώ = κάνω κάτι να γίνει ένα», «ενί-πους = αυτός που έχει ένα πόδι», «ενάενος = αυτός που είναι ενός έτους»,πενθήμερο, δεκάλογος, εκατόμβη, δευτερότοκος, κ.λπ.
4.    Η λέξη ΕΛΛΗΝ (5+30+30+8+50) έχει λεξάριθμο 123, ενώ η λέξη ΕΛΛΑΣ (5+30 +30+1+200) 266. Άρα, πρώτα έγινε η λέξη Έλλην, διότι έχει μικρότερο λεξάριθμο, και
5.    Το ίδιο λένε και τα λεξικά. Ελλάς: «Πόλις τις της Θεσσαλίας, ιδρυθείσα κατά την μυθολογίαν υπό του Έλληνος».