Έμπνευση η νομισματοκοπία της Ιστιαίας για το λογότυπο της πολιτιστικής διαδρομής του Δήμου Ιστιαίας – Αιδηψού

Το βράδυ του Σαββάτου 3 Ιουνίου 2023, δεν έγιναν μόνο τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος του Ηρακλή στην πλατεία Θερμοποτάμου, αλλά έγιναν κι άλλα αποκαλυπτήρια γιατί ο Δήμαρχος Ιστιαίας – Αιδηψού Γιάννης Κοντζιάς παρουσίασε τον πλούτο μιας πολιτιστικής διαδρομής που στήνεται με επιστημονική γνώση αλλά και μεράκι και ονομάζεται «Ιστορία Φύση Πολιτισμός», κι ακολούθως η αρχαιολόγος Αμαλία Κατερέλου μας ταξίδεψε μέσω της νομισματοκοπείας στην Αρχαία Ιστιαία.

Συγκεκριμένα ο Δήμαρχος αναφερόμενος σε αυτή είπε:

“Το 1882, από λαθρανασκαφή  αποκαλύφθηκε στο Αρτεμίσιο μια πινακίδα από μάρμαρο, στην οποία αναγράφονταν οι δωρητές του ναού της Αρτέμιδας και της κατασκευής του αγάλματος της Αρτέμιδας. Το 1950 περίπου -70 χρόνια μετά- αποκαλύφθηκε μια δίδυμη πλάκα ολόιδια, όπου αναγράφονταν οι καταγωγές των ανθρώπων και τα ίδια ποσά που βρίσκονταν στους Ωρεούς!

Έχουμε λοιπόν μια πλάκα που βρίσκεται στο μνημείο και η άλλη στην πρωτεύουσα του τότε κράτους της Αρχαίας Ιστιαίας που ήταν ο αρχαίος Ωρεός!

Τι έκαναν λοιπόν συνεχίζει ο Δήμαρχος οι «αρχαίοι βορειοευβοιώτες» (αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όρο)! Έβαλαν στο κέντρο, στην πρωτεύουσα ένα σημείο που έδειχνε ένα άλλο σημείο κι έτσι με αυτόν τον τρόπο έκαναν ένα δίκτυο!

Αυτό θα κάνουμε κι εμείς σε όλα τα σημεία του φυσικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος από τα Λιχαδονήσια, το Κήναιον, τον βράχο της Λουτρόπολης, τον Ηρακλή της Αιδηψού, το δρυόδασος στο Τελέθριο, τις λιμνοθάλασσες στα Κανατάδικα, το μνημείο της φύσης που λέγεται υδροχαρές δάσος του Αγίου Νικολάου, τα νεοκλασικά μας κτίρια, ο Ποσειδώνας στο Αρτεμίσιο, το ιερό της Προσηώας Αρτέμιδος, τα οχυρά των Γουβών, ο Πύργος του Δροσίνη στις Γούβες, θα αποτελέσουν το δίκτυο της πολιτιστικής διαδρομής «Ιστορία Φύση Πολιτισμός» και σε κάθε σημείο θα υπάρχει μια πινακίδα και ηλεκτρονική πλατφόρμα που ο επισκέπτης να μπορεί να περιηγείται από το ένα σημείο στο άλλο. Το δίκτυο αυτό έχει ένα σύμβολο -που επιμελήθηκε έξω από τις υποχρεώσεις της – η αρχαιολόγος Αμαλία Κατερέλου και θα βρίσκεται σε κάθε σημείο της πολιτιστικής αυτής διαδρομής. Στόχος είναι στο συγκεκριμένο project να μπει  και η επιχειρηματικότητα, που θα απολαμβάνουν από την προβολή του δικτύου, χωρίς οικονομικές δεσμεύσεις, με μόνη υποχρέωση ένα προδιαγεγραμμένο σύμφωνο ποιότητας.

                                                      «Ιστορία Φύση Πολιτισμός» – Λογότυπο πολιτιστικής διαδρομής του Δήμου Ιστιαίας -Αιδηψού

Η διαδρομή των Ιστιαιακών νομισμάτων

Ευχαριστώντας τον Δήμαρχο η αρχαιολόγος Αμαλία Κατερέλου μίλησε για την νομισματοκοπεία της Βόρειας Εύβοιας η οποία και αποτέλεσε την έμπνευση για το λογότυπο της πολιτιστικής διαδρομής του Δήμου Ιστιαίας –Αιδηψού. Συγκεκριμένα είπε: “Ο Όμηρος στην Ιλιάδα στων «Νηών Κατάλογο», δηλαδή στον κατάλογο των πλοίων που λάμβαναν μέρος στην Τρωική εκστρατεία, αναφέρεται στην συμμετοχή τριών ιστορικών πόλεων της βόρειας Εύβοιας την Πολυστάφυλον Ιστιαία, την Κήρινθο τ’ έφαλον και το Δίον Πτολίεθρον. (Ραψωδία Β΄ στίχοι 537-538). Στον Ηρόδοτο τον πατέρα της Ιστορίας αναφέρεται ως «Ιστιαιώτιδα Γη» γεγονός που αποδεικνύει ότι η πόλη είχε κυριαρχήσει στο βόρειο τμήμα της Εύβοιας, ενσωματώνοντας Αιδηψό και Οροβίες αλλά και την Κήρινθο. (Βιβλίο 7 στ.175.2) Αυτό προβλήθηκε και στην νομισματοκοπία της. Συγκεκριμένα τα νομίσματα της Ιστιαίας– βάση των ευρημάτων μέχρι σήμερα- από τον 4^ο μέχρι και τον 1^ο αιώνα π.Χ. και εντάσσονται σε τρείς περιόδους. Στην πρώτη από το 369-336 π.Χ κόπηκαν τόσο ασημένια νομίσματα στην πρόσθια όψη με κεφαλή μαινάδας και στην οπίσθια όψη σταφύλια, όσο και χάλκινα νομίσματα με τον οπισθότυπο εμπλουτισμένο με βόδια αμπέλους (θυρσό) ή κάνθαρον. Η δεύτερη περίοδος καλύπτει τα χρόνια από 313-265 π.Χ. φέρνει έναν αέρα ανανέωσης στην εικονογραφία των Ιστιαιακών νομισμάτων σε μια εποχή που επανιδρύεται το «Κοινό των Ευβοέων» και οι Ευβοϊκές πόλεις ανακτούν την ανεξαρτησία τους! Τα αργυρά τετρώβολα και οκτώβολα που κόπηκαν γνώρισαν τεράστια διάδοση σε ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο και μέχρι σήμερα εντοπίζονται σχεδόν σε ολόκληρη την Μεσογειακή λεκάνη. Μάλιστα οι κατάλογοι των απογραφών του θησαυροφυλακίου της Δήλου, περιελάμβαναν μεγάλο αριθμό νομισμάτων της Ιστιαίας σε σχέση με τα νομίσματα άλλων πόλεων, αναδεικνύοντας τη σημασία και την διάδοση του Ιστιαιιακού αργυρίου. Το ίδιο νόμισμα κυρίως χάλκινο συνέχιζε να κόβεται και στα έτη 187-146 π.Χ. δηλαδή ακόμη και μετά το έτος 199 π.Χ. όταν ο Βασιλιάς της Περγάμου Άτταλος ο Α΄ συνεργαζόμενος με τον Ρωμαίο ανθύπατο Πόππλιο Σουλπίκιο Γάλβα κατέλαβαν και λεηλάτησαν την πόλη της Ιστιαίας- Ωρεού η οποία έφερε και τα δύο ονόματα. Το γεγονός ότι παρά την καταστροφή της πόλεως συνέχιζε η καταστροφή νομισμάτων της Ιστιαίας, υποδηλώνει ότι το νομισματοκοπείο βρισκόταν σε απομακρυσμένη περιοχή που δεν είχε πληγεί από την λεηλασία καθώς και ότι η πόλη διατηρούσε έστω τμήμα του εμπορικού δικτύου της. Το νόμισμα αυτό της αρχαίας Ιστιαίας έχει στον εμπροσθότυπό του την κεφαλή της Νύμφης Ιστιαίας στραμμένης προς τα  δεξιά, στεφανωμένης με στεφάνι αμπέλου και με τα μαλλιά της δεμένα με σφενδόνη , ενώ στον οπισθότυπο αποδίδεται η νύμφη καθήμενη στην πρύμνη πλοίου, κρατώντας στυλίδα τροπαίου, πιθανά σε ανάμνηση κάποιας θαλάσσιας νίκης. Ίσως και να πρόκειται για εικονογραφικό συμβολισμό της θαλασσοκρατίας της Ιστιαίας στο εμπόριο της Μεσογείου.Περιγραφικά αναγράφεται με κεφαλαία γράμματα η επιγραφή ΙΣΤΙΑΙΩΝ. Πρόκειται για έναν πρωτότυπο τύπο που προηγείται χρονικά άλλων παρεμφερών. Θα μπορούσε να είχε αποτελέσει και πρότυπο για μεταγενέστερα νομίσματα του Κοινού των Μαγνητών στη Θεσσαλία, που εικονίζουν στον εμπροσθότυπο την κεφαλή του Διός και στον οπισθότυπο την Αρτέμιδα, η οποία κάθεται στην πλώρη πλοίου κρατώντας τόξο.
Από αυτόν τον τύπο νομίσματος εμπνευστήκαμε τη δημιουργία του λογότυπου της Πολιτιστικής Διαδρομής του Δήμου Ιστιαίας- Αιδηψού, μιας διαδρομής που συνδέει αναδεικνύει και προβάλλει προς τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής όλα τα μνημεία αρχαιολογικά, διατηρητέα και περιβαλλοντικά, όλους τους αρχαιολογικούς χώρους καθώς και την τοπική παραγωγή της εξαιρετικής ποιότητας προϊόντων, μοναδικών στον ελλαδικό χώρο. Η Νύμφη Ιστιαία κάθεται στην πλώρη ενός πλοίου οδηγώντας τον Δήμο Ιστιαίας- Αιδηψού στη διάσωση και προβολή της ιστορίας, του πολιτισμού και της φύσης του”.

Πάρη Ντελκή