Εκδήλωση της εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών προς τιμή της Λέλας Καραγιάννη στη Λίμνη

Με συμμετοχή αρκετών (αλλά όχι όσων αρμόζει) Λιμνιωτών έγινε το απόγευμα της 27ης Οκτώβρη στο ΕΛΥΜΝΙΟ η εκδήλωση προς τιμή της ηρωίδας του χωριού μας, Λέλας Καραγιάννη. Το παράρτημα Ευβοϊκών Σπουδών της Λίμνης οργάνωσε ένα αφιέρωμα για την συμπατριώτισσα αγωνίστρια του ’40 για την οποία μίλησαν η Κα Κομπορόζου για τις τιμητικές της διακρίσεις και μετάλλια και ο Ελύμνιος-Δημήτρης Αποστόλου για τη γενεαλογία της, χαιρέτησαν οι τοπικές αρχές και έκανε μια ιδιαίτερα ξεχωριστή ομιλία ο Διευθυντής του Λυκείου Λίμνης Γιάννης Παλάντζας.
Η ομιλία η οποία συνδέει την ιστορία της περιοχής με τη δράση της Λέλας Καραγιάννη παρατίθεται ολόκληρη παρακάτω:

Μια Ηρωίδα, μια Πόλη ένα Δημόσιο Σχολείο…
του Γιάννη Παλάντζα
«Τα παιδιά μου εγώ τα γέν νησα, δικά μου είναι,
αλλά πρέπει να ξέρεις ότι πρωτίστως ανήκουν στην πατρίδα μας…»

Οι ήρωες και οι ηρωίδες δεν γεννιούνται αλλά διαπλάθονται. Δεν προκύπτουν τυχαία αλλά η εμφάνισή τους μπορεί να προβλεφθεί. Τους αναζητά κανείς σε ιδιαίτερες κοινωνίες, όπου
σμιλεύονται από τη βιωματική εμπειρία τους στα πλαίσια του οικογενειακού και ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος, στο οποίο ζουν στη διάρκεια των μαθητικών κυρίως χρόνων, και από εκεί και πέρα ρόλο έχει και «ο καιρός», η συγκυρία.
Στο χώρο, λοιπόν, αυτό της ευρύτερης παιδευτικής και εκπαιδευτικής πληρότητας ενός ανθρώπινου συνόλου θα πρέπει να ανιχνευθούν οι προϋποθέσεις και οι κινητήριες δυνάμεις που ωθούν την ίδια την κοινωνία ή σημαντικά τμήματά της ή ακόμη και εξατομικευμένες περιπτώσεις σε πράξεις υπερβατικές και ηρωικές.
Η Λίμνη Ευβοίας, η παραλιακή κωμόπολη του Β. Ευβοϊκού αποτελεί μια σπάνια περίπτωση μικρής Πολιτείας αλλά και ευρύτερης περιοχής, η οποία, αναλογικά με τον πληθυσμό της, διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στην εξέλιξη των εθνικών περιπετειών. τα τελευταία 200 χρόνια, τροφοδοτώντας αδιάλειπτα με τα παιδιά της την κολυμπήθρα των εθνομαρτύρων της πατρίδας μας.
Ο οπλαρχηγός Αγγελής Γωβιός, η θρυλική Μπολοβίναινα από την Αγία Άννα, ο Κωνσταντίνος Στάμου ήρωας του ΙσπανοΑμερικανικού Πολέμου, η Άννα Παπαδοπούλου- η Μάνα του Στρατιώτη- από τις Ροβιές, ο Σαββάκης Aθανάσιος, ο πιο διακεκριμένος ναύτης του θρυλικού Αντιτορπιλικού Αδρίας, ο Καραγιώργης Κωνσταντίνος-κατά κόσμον Κώστας Γυφτοδήμος- διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην οργάνωση του αντιστασιακού αγώνα στη Θεσσαλία με το Ε.Α.Μ. και τον ΕΛ.Α.Σ, ο Κωνσταντίνος Γαμβέτας Γραμματέας του Γραφείου Αντίστασης του Κ.Κ.Ε. στη Πελοπόννησο, ο Αρχικαπετάνιος του Εμπορικού Ναυτικού και επικεφαλής νηοπομπών Ανδρέας Τσεσμελής, τα λιμνιώτικα πληρώματα του Θωρηκτού Αβέρωφ, οι Μπενετής Νικόλαος, Τσιγώνης Ανδρέας και Τσιφόρος Κώστας, μέλη του πληρώματος του πιο ένδοξου και μοναδικού εμπορικού πλοίου της Αμερικανικής Ναυτικής Ιστορίας, το οποίο βύθισε γερμανικό πολεμικό πλοίο, οι μεταλλωρύχοι στην πρώτη μαζική κινητοποίηση στην Ελλάδα στη διάρκεια της Χούντας, ο υποσμηναγός Δημήτρης Αγιασοφίτης από τις Ροβιές, ο οποίος έπεσε εν ώρα υπηρεσίας σε διατεταγμένη αποστολή, όλες και όλοι, αλλά και πολλοί άλλοι που η ταπεινότητά μου αγνοεί είναι λαμπρά, και για πολλούς, άγνωστα πρόσωπα της συνεισφοράς του τόπου μας στους κοινωνικούς και εθνικούς αγώνες.
Ήταν αυτό το αναγνωρίσιμο από πολλούς ξένους ως ιδιαίτερο φρόνημα ή ήθος των κατοίκων της, η αιτία των πολλών συλλογικών και ατομικών υπερβάσεων του πληθυσμού της σε χαλεπούς περιόδους καταστροφών και κρίσεων. Ποιοι, λοιπόν, ήταν αυτοί οι παράγοντες που οδήγησαν μια ολόκληρη Πόλη να διακρίνεται και σε επίπεδο συλλογικότητας αλλά και ατομικότητας;
Η συνειδητή εξαγορά από τους Οθωμανούς μια ιδιότυπης αυτονομίας της, στα τέλη του 18ου αι., στη διάρκεια της Οθωμανικής Περιόδου, και η διαμόρφωση μιας ιδιόμορφης Κοινότητας, αποτελούμενης από 146 οικογένειες, οδήγησαν σταδιακά στην ανάπτυξη ενός αισθήματος ελευθερίας στους κατοίκους της και στην δυνατότητα χάραξης μιας επιλεκτικής και εμπνευσμένης στρατηγικής στην τοπική τους αυτοδιοίκηση. Η ελευθεριότητα αυτή τους βοήθησε και στην οικονομική τους ανάπτυξη, ιδιαίτερα στο χώρο της εμπορικής ναυτιλίας, Αυτά τα περίπουν80 καράβια ντόπιων πλοιοκτητών ήταν το μέσο ευμάρειας της πόλης, στην οποία κατέφθανε, εκτός από τον πλούτο του εμπορίου, και όλοι οι ανανεωτικοί άνεμοι της εποχής. Το συνεταιριστικό σύστημα που εφάρμοσαν για την κατασκευή των πλοίων τους, συνδυασμένο με εμπνευσμένες Τοπικές Αρχές διαμόρφωσαν σταδιακά μια πολύ συμπαγή κοινωνία στις διεκδικήσεις της και στις απειλές αμφισβήτησης των συμφερόντων της. Χαρακτηριστική είναι και η επιμονή της στην εξασφάλιση και διατήρηση των μεταλλευτικών δικαιωμάτων της, έναντι των επιβουλών ξένων εταιρειών και γνωστών αδηφάγων πολιτικών και οικονομικών παραγόντων της εποχής.
Στην εισαγωγή στον 20ό αι. η πόλη γνωρίζει μια πρωτοφανή οικονομική ανάπτυξη, η οποία εδράζεται σε μια διεκδικητική και οραματίζουσα κοινωνία, που μεταβιβάζει τα χαρακτηριστικά της και στα μέλη της, τα οποία προβληματίζονται για το μέλλον τους, την εκπαίδευσή τους και αγωνιούν για την τύχη των εθνικών τους θεμάτων. Μέσα σε μια τέτοια πρώιμα αστικοποιημένη κοινωνία, αγωνιστική, ανταγωνιστική, διεκδικητική και με εκπαιδευτικές υποδομές πρωτόγνωρες για μια επαρχιακή πόλη θα μεγαλώσουν νέοι και νέες που θα πρωταγωνιστήσουν, ενήλικες και ενήλικοι πια, στις περιπέτειες του έθνους μας, αναγορευόμενα σε πρόσωπα σύμβολα του εθνικού πατριωτισμού και της εθνικής αντίστασης.
Η Λέλα Καραγιάννη, 71 χρόνια μετά την μαρτυρική της εκτέλεση, αποτελεί το απόλυτο σύμβολο της εθνικής μας αντίστασης στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής αλλά η εμβληματική της παρουσία ξεπερνά τα όρια του χρόνου και του τόπου μιας μεμονωμένης περίπτωσης. Ας παρακολουθήσουμε βασικά χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας της:
Γεννιέται στη Λίμνη Ευβοίας το 1899 και μεγαλώνει μέσα σε μια άλλη περίοδο αναζητήσεων και πολεμικών συγκρούσεων για την Εθνική μας Ολοκλήρωση. Η συνειδητοποίηση των οικογενειακών της καταβολών, αίρει την καταγωγή της εκ μητρογονίας από τη θρυλική Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα του ΄21, βαραίνει σιγά σιγά στη διαμόρφωση του επαναστατικού της χαρακτήρα. Συγκυριακά και στο Σχολείο που φοιτά στη Λίμνη, το Γυμνάσιο Θηλέων, είναι δωρεά του ιδρύματος της Οικογένειας Μελά. Της οικογένειας, δηλαδή, του διάσημου Μακεδονομάχου Παύλου Μελά. Μια αλληλουχία ακουσμάτων, εμπειριών και συνειρμών από το οικογενειακό και το κοινωνικό της περιβάλλον, των παραγόντων δηλαδή διαμόρφωσης των νέων μας που υποβαθμίζουμε σήμερα, θα διαμόρφωσαν έντονα τον χαρακτήρα της.
Έφηβη εγκαταλείπει τη Λίμνη και μέχρι 1940 έχει αναδειχθεί σε μια εντυπωσιακή γυναίκα, ανάλογη της φρεσκάδας που αποπνέει το όνομά της και έχει χτίσει μια αξιοζήλευτη οικογένεια με 7 παιδιά (την Ιωάννα, την Ηλέκτρα, τον Γιώργο, τον Βύρων, τον Νέλσονα, την Νεφέλη, την Ελένη) και σύζυγο τον Μικρασιάτη φαρμακέμπορο από τη Σμύρνη, Καραγιάννη Νίκο. Πολύτεκνη, λοιπόν, μητέρα έχει ήδη κάνει τη βιολογική και κοινωνική υπέρβασή της συνεχίζοντας την παράδοση και ταυτόχρονα ευλογία της πάλαι παραδοσιακής και πολυάριθμης ελληνικής οικογένειας, στοιχεία τα οποία είναι σήμερα υπό διωγμό και στα όρια της στατιστικής εξαφάνισης. Δυνητικά, θα μπορούσε να πει κανείς ότι το μέλλον προδιέγραφε για την ίδια και την οικογένειά της μια άνετη και ανέφελη ζωή, ακόμα και στις συνθήκες της πιο σκληρής Κατοχής που επέβαλαν στη συνέχεια οι Γερμανοί. Για πολλούς από εμάς είναι ένας πραγματικός αιφνιδιασμός η μετέπειτα εξέλιξή της ζωής της, προϊόν όχι της τύχης αλλά της συνειδητής επιλογής έκθεσής της στον κίνδυνο για τις αξίες στις οποίες γαλουγήθηκε.
Ο γιος της Ορέστης αναφέρει: «Όλα μεγαλώσαμε μέσα σ’ ένα χριστιανικό περιβάλλον, με τις παραδόσεις της φυλής μας, όπου η φιλοπατρία ήταν ανωτέρα στην ιεράρχηση των καθηκόντων. Είχαμε πάθος με ην Πατρίδα μας, που μας το ενέπνευσαν οι γονείς μας και προπάντων η μητέρα μας».
Πόσο αλήθεια αναχρονιστικό και παράταιρο εκλαμβάνεται αυτό σήμερα. Πόσο μακριά από αυτή τη θεμελιώδη πρόταξη αξιών βρίσκεται η σημερινή ελληνική οικογένεια. Στην Ελλάδα της σημερινής κρίσης, αυτές οι πατροπαράδοτες αξίες που συνέθεσαν τον εθνικό ιστό του λαού μας και τον κατέστησαν για αιώνες αξιοπρεπή και αγωνιστικό αίρονται ή αμφισβητούνται. Στη Ελλάδα του σήμερα και μόνο η επίκληση της έννοιας του έθνους, του εθνικισμού και του πατριωτισμού είναι ικανοποιητική συνθήκη για να σε κατηγοριοποιήσουν στις πιο ακραίες θέσεις της κοινοβουλευτικής μας εκπροσώπησης.
Mε την έναρξη του ΕλληνοΙταλικού Πολέμου ήταν έντονη, ήδη, η φιλανθρωπική της δράση και, μη μπορώντας να συμβάλλει διαφορετικά, εντάσσεται μαζί με τα παιδιά της στις αξίες του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Ήταν αυθόρμητη και πηγαία αυτή η στάση της αρχικά στον Εθελοντισμό και δεν περίμενε κανένα να της δώσει γραμμή ή να προηγηθεί κάποια από τις συνηθισμένες σημερινές καμπάνιες ευαισθητοποίησης.
Το τυχαίο περιστατικό της απόκρυψης και της διάσωσης του Αυστραλού στρατιώτη Τζον Ουίλσον, έξω από το σπίτι της, την εισάγει στο χώρο της ενεργητικής αντίστασης. Συστήνει μέσα σε λίγους μήνες δικό της δίκτυο αντικατασκοπείας με το όχι ξένο για αυτή όνομα «Μπουμπουλίνα». Η Οργάνωση αριθμεί πάνω από 140 μέλη και ειδικεύεται στη διάσωση και προαγωγή προς τον ελεύθερο κόσμο ξένων και ελλήνων στρατιωτών.
Σταδιακά η Οργάνωση μεγάλωσε και ενεργούσε δολιοφθορές εναντίον των στρατευμάτων κατοχής. Η Καραγιάννη είχε χωρίσει την οργάνωση σε διάφορα τμήματα όπως: της ανεύρεσης συμμάχων, της οργάνωσης αποδράσεων από το Στρατόπεδο της Κοκκινιάς, της απόκρυψης και περίθαλψης, της επιμελητείας και τροφοδοσίας, υγειονομικής περίθαλψης και φυγάδευσης στη Μέση Ανατολή. Σταδιακά κατάφερε να συλλέγει πληροφορίες από το αρχηγείο των Γερμανών, από το Ναυαρχείο, τη μυστική αστυνομία και το Ιταλικό φρουραρχείο.
Η δράση της απλώθηκε στους τομείς:
• της δημιουργίας δικτύου πρακτόρων σε γερμανικές μονάδες μεγάλης σημασίας.
• της δημιουργίας σχέσεων με αγγλικές αποστολές της υπαίθρου και με τις δυνάμεις του Ε.Δ.Ε.Σ. και την παροχή πολύτιμων πληροφοριών,
• της αποστολής Βρετανών στα βουνά και όπλων στους αντάρτες,
• της συνεργασίας με άλλες οργανώσεις πληροφοριών και αντικατασκοπείας και των δολιοφθορών σε εγκαταστάσεις του γερμανικού στρατού.
Χάρη στις δικές της πληροφορίες, βυθίστηκαν πλοία του Άξονα, ανατινάχτηκε το αεροδρόμιο του Τατοΐου και κάηκαν αποθέματα βενζίνης και πυρομαχικών, ενώ κατόρθωσε να οργανώσει αποδράσεις Άγγλων αιχμαλώτων από το στρατόπεδο της Κοκκινιάς, για τη φυγάδευση των οποίων αγόρασε στην αρχή ένα και αργότερα άλλα δύο καΐκια. Τους μετέφερε στην Αίγυπτο και παράλληλα έφερνε στην Ελλάδα ασυρμάτους και πολεμικά εφόδια.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί η συμβολή της στην ανατίναξη ενός εμπορικού πλοίου με κρίσιμο φορτίο για το πυραυλικό πρόγραμμα των Ναζί στην Ολλανδία. Η απώλειά του καθυστέρησε την ανάπτυξη του μυστικού όπλου των Γερμανών. Πιθανολογούμε ότι μπορεί να επρόκειτο για εμπόρευμα εκλεκτού λευκόλιθου από τη Λίμνη, ικανού να ανταπεξέλθει στις πολύ μεγάλες πυρίμαχες απαιτήσεις της ανάπτυξης του περιβόητου μυστικού οπλοστασίου των Γερμανών. Η πρόσφατη δημοσιοποίηση του Αρχείου της Βέρμαχτ, από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, σίγουρα θα δώσει πολλά νέες πληροφορίες και στοιχεία για την ηρωίδα μας και τη Γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα.
Ο Οκτώβριος του 1941 θα αποβεί σημαδιακός για την αντιστασιακή δράση της μεγάλης ελληνίδας, αφού θα συλληφθεί από τις Γερμανικές Αρχές. Κρατείται και βασανίζεται για οκτώ ολόκληρους μήνες, αλλά τελικά απελευθερώνεται χωρίς να μπορούν να την ενοχοποιήσουν. Και η Λέλα Καραγιάννη παρότι έχει πάρει ένα πρώτο μήνυμα ότι είναι στοχοποιημένη από τους Γερμανούς, συνεχίζει απτόητη το πατριωτικό της έργο. Δεν αναστέλλει τη δράση της, μήτε και ο φόβος των έκθετων παιδιών της στις άγριες διαθέσεις των Γερμανών, αφού στον «υπέρ πάντων αγώνα» για την Ελλάδα, δε θέτει τίποτα παραπάνω.
Όμως, η αλλεπάλληλη έκθεσή της σε πολλές κακουχίες και η πλημμελής φροντίδα του εαυτού της, στους ρυθμούς και τις ανάγκες της αντιστασιακής δράσης, έχουν υποσκάψει την υγεία της. Έχει βιολογικά και ψυχολογικά εξουθενωθεί. Και οι γιατροί και συνεργάτες της, στην ομάδα της «Μπουμπουλίνας», Μιχαήλ Σαρακηνός και Παύλος Βακατάτσης, της προτείνουν να νοσηλευτεί. Έτσι το 1944 εισάγεται εσπευσμένα στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού. Οι Γερμανικές Αρχές, ωστόσο, έχουν πια και με την αρωγή καταδοτών, πληροφορηθεί διεξοδικά για τη δράση της Λέλας Καραγιάννη και ετοιμάζονται να τη συλλάβουν. Και παρότι η Λέλα ενημερώνεται μέσα από τα Ες-Ες, ότι επίκειται η σύλληψή της και ενώ ακόμα προσφέρονται να την φυγαδεύσουν και να γλυτώσει την ζωή της, τόσο ο αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας Άγγελος Έβερτ, όσο και άτομα του οικογενειακού της περιβάλλοντος, η μεγάλη ελληνίδα, για να μην κλονιστεί το ηθικό της αντιστασιακής της ομάδας, προτάσσει το συμφέρον της πατρίδας και μένει στο νοσοκομείο, περιοριζόμενη μόνο στο να ειδοποιήσει τα παιδιά της για τον άμεσο κίνδυνο που διατρέχουν.
Στις 11 Ιουλίου του 1944 οι Γερμανοί συλλαμβάνουν τη μεγάλη ελληνίδα. Την οδηγούν στην οδό Μέρλιν, στα «υπόγεια του μαρτυρίου», όπως αποκαλούνταν τότε η τρομερή για τις θηριωδίες της, τις εκτελέσεις και τα απάνθρωπα βασανιστήριά της, μυστική αστυνομία των Γερμανών «Γκεστάπο», και την υποβάλλουν σε διαρκή και ανελέητα βασανιστήρια. Οι Γερμανοί τότε επιστρατεύουν και το πιο σκληρό και απάνθρωπο όπλο τους. Συλλαμβάνουν δύο από τα αγόρια της μαρτυρικής αγωνίστριας και με την απειλή του περιστρόφου στο κεφάλι τους, την εκβιάζουν να ομολογήσει. Η Λέλα, όμως, με τη μεγάλη ελληνική ψυχή της, δέχεται και την πιο σκληρή δοκιμασία για μια μάνα στη ζωή, να διακυβεύσει την ζωή των παιδιών της, προκειμένου να μην αποκαλύψει την ύπαρξη της Οργάνωσης. Και η αντίδραση των Γερμανών γίνεται πιο σκληρή και λυσσαλέα, καθώς φαίνεται στον ορίζοντα ότι ο Χίτλερ χάνει τον πόλεμο. Τα νέα της κατάρρευσης των ναζιστικών στρατευμάτων, σε όλα τα μέτωπα του πολέμου, διαδίδονται σε όλη την υφήλιο αστραπιαία και οι Γερμανοί σε αυτές τις τελευταίες στιγμές της παντοδυναμίας τους, εκδικούνται αλύπητα τους αντιστασιακούς και τους σαμποτέρ, που έχουν συμβάλει ζωτικά στην ήττα τους. Σ’ αυτό το πλαίσιο, τους τελευταίους μήνες πριν χάσουν τον πόλεμο, διαπράττουν κάθε λογής έγκλημα και ωμότητα.
Τα ιστορικά χαράματα της 8ης Σεπτεμβρίου 1944, ανήμερα της Παναγίας της Λιμνιάς, η θρυλική ελληνίδα οδηγείται μαζί με εξήντα ακόμα γενναίους έλληνες και ελληνίδες στο Δαφνί. Οι Γερμανοί τους εκτελούν, ενώ αυτοί σύσσωμοι και αγέρωχοι στο θάνατο, με την απαράμιλλη λεβεντιά της φυλής μας, πράττουν την τελευταία αντιστασιακή τους πράξη. Ψάλλουν δυνατά τον Εθνικό Ύμνο, εμψυχώνοντας έως τέλους άλλους μελλοθανάτους και παραδίδοντας την ιερή σκυτάλη του αγώνα της ελευθερίας, σε άλλους πατριώτες.
Με την μαρτυρική της θυσία η αλησμόνητη Ελληνίδα Λέλα Καραγιάννη, είχε κλείσει τον μεγάλο κύκλο μιας μακράς και πολυσχιδούς προσφοράς και θυσίας στην υπόθεση της ελευθερίας. Το όνομά της, τόσο κατά την Κατοχή όσο και στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, είχε γίνει συνώνυμο της ηθικής ελευθερίας, του πατριωτισμού, της ανιδιοτέλειας, του αγώνα και της πατριωτικής προσφοράς.
Η Ελληνική Πολιτεία, πολλά ξένα κράτη, Φορείς, Οργανισμοί έχουν τιμήσει τη Λέλα Καραγιάννη με την υψηλότατες διακρίσεις, μετάλλια, αναγορεύσεις, επιτάφια σήματα και προτομές.
Στις 19 Οκτωβρίου 2009, πραγματοποιείται η ιδρυτική συνέλευση και εκλογή Διοικητικού Συμβουλίου του «Συνδέσμου Ελλήνων Πολιτών Φίλων και Απογόνων–ΛΕΛΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ «Μπουμπουλίνα»-Εθνική Ηρωίδα 1941-1944».
Η Λέλα Καραγιάννη ήταν μια ακόμα μεγάλη Ελληνίδα. Το μεγαλείο της συμπυκνώνονται στα λόγια της; «Τα παιδιά μου εγώ τα γέννησα, δικά μου είναι, αλλά πρέπει να ξέρεις ότι πρωτίστως ανήκουν στην πατρίδα μας….δεν θέλω να κλάψετε ή να πενθήσετε για μένα, μόνο να σκέπτεστε ότι, ό τι κάναμε το κάναμε για την πατρίδα και αυτό θα σας ανακουφίζει».
Ποιος τολμά να κάνει κάποιες αναγωγές στην ελληνική κοινωνία του σήμερα. Ποιο είναι το ήθος και η αξιοπρέπεια του λαού μας; Πως ανταποκρινόμαστε στις σημερινές συνθήκες μιας νέας μορφής κατοχής; Τι νόημα δίνουμε στο ΟΧΙ του λαού μας, του οποίου τη σημασία μας την εκφράζουν δημοκόποι και δημοσκόποι.
Η γενιά του 1940 φάνηκε ότι δεν είχε τέτοιο πρόβλημα. Βιώνοντας συνθήκες δυσμενέστερες από τις σημερινές, έχοντας να αντιμετωπίσει την ιδιόρρυθμη πολιτική κατάσταση της χώρας (δικτατορίας του Μεταξά) μπόρεσε να ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο στην ιστορική πρόκληση της εποχής και με την αντίδρασή της να διαφυλάξει την αξιοπρέπεια της χώρας. Οι εθνικές επιδόσεις γνωστές: εκδίωξη των επιτιθέμενων Ιταλών, σθεναρή αντίσταση κατά των Γερμανών, η Γερμανοκτόνος Μάχη της Κρήτης, οργανωμένη αντίσταση κατά την Κατοχή, Ε.Α.Μ., ΕΛ.Α.Σ., η αδολότερη και μαζικότερη διάσωση εβραϊκών κοινοτήτων, Γοργοπόταμος, Ελληνική Ταξιαρχία της Μ. Ανατολής και τόσες άλλες θαυμαστές περιπτώσεις υπέρβασης και εθνικού μεγαλείου.
Αλλά και οι απώλειες τεράστιες: αναλογικά, με βάση τον ισχνό πληθυσμό της, η χώρα μας πλήρωσε το βαρύτερο τίμημα από όλα τα εμπλεκόμενα στο πόλεμο Κράτη. Εκατοντάδες χιλιάδες οι νεκροί, συχνό θέαμα οι θηριωδίες Ιταλών και Γερμανών, στην Κοκκινιά, στα Καλάβρυτα, στο Δομένικο και πληθώρα άλλων αποτροπιαστικών ενεργειών των κατακτητών, στιγμάτισαν τη ψυχή νέων και ηλικιωμένων. Υποδομές κατεστραμμένες, μια χώρα παραδομένη στο πένθος και στην οδύνη. Μια χώρα και ένας λαός, όμως, που έκανε το χρέος του απέναντι στον εαυτό του, στην παράδοσή του και στον σύμμαχο ελεύθερο κόσμο.
Δεκαετίες τώρα γιορτάζουμε την Εθνική Αντίσταση του Λαού μας, τραγουδούμε εορταστικά τραγούδια, υψώνουμε αμήχανα σημαίες, χορεύουμε από κεκτημένη συνήθεια στις πλατείες. Φέτος όμως, δυσκολευόμαστε να πούμε το «ΟΧΙ». Δεν είμαστε σίγουροι, αμφιβάλλουμε. Φοβόμαστε τους συνειρμούς, τις πιθανές παρεξηγήσεις. Τρέμουμε τις συνέπειες.
Χρόνια τώρα, επαναλαμβάνουμε τελετουργικά μονότονα το «ΟΧΙ» των παππούδων μας. Καμαρώναμε για τη θυσία τους, θριαμβολογούσαμε αδαπάνητα για τα κατορθώματα και τους ηρωισμούς της γενιάς τους. Στις δεκαετίες. Όμως. που ακολούθησαν κατασπαταλήσαμε νωχελικά την ελευθερία που μας χάρισαν!
Βέβαια, θα ισχυριζόταν κάποιος ότι φτιάξαμε τη ζωή μας. Αποκτήσαμε το δικό μας, επιτέλους, σπίτι, και το δικό μας εξοχικό. Κάναμε ταξίδια μακρινά και πολυδάπανα, σε προορισμούς εξωτικούς. Αγοράσαμε πρώτο και μετά δεύτερο αυτοκίνητο. Χρεωθήκαμε ασυλλόγιστα δάνεια, δόσεις και κάρτες που αφειδώς μας πρόσφεραν οι τράπεζες. Μπουχτίσαμε τα παιδιά μας φροντιστήρια και «ιδιαίτερα», να σπουδάσουν προσοδοφόρα επαγγέλματα, να γίνουν υψηλόβαθμα «στελέχη διοίκησης επιχειρήσεων», να πιαστούν από το Δημόσιο. Εκμεταλλευτήκαμε, με όλους τους δυνατούς τρόπους, τους μετανάστες που είχαν την ανάγκη μας, για να μαζέψουν τις ελιές μας, να χτίσουν και να καθαρίσουν το σπίτι μας, να φυλάξουν τα παιδιά μας. Παίξαμε στο Χρηματιστήριο το κληρονομημένο βιος των γονιών μας και αγοράσαμε «αέρα» που μας πούλησαν οι αετονύχηδες της ελεύθερης αγοράς. Συναλλαχθήκαμε μ’ αυτό το άθλιο Κράτος κάτω απ’ το τραπέζι, κάμποσες φορές, για τη στρατιωτική θητεία των γιων μας, το διακανονισμό της εφορίας, το αυθαίρετο δίπλα στη θάλασσα, το διορισμό στην επίζηλη δημοσιοϋπαλληλία, τη λίστα αναμονής σε κάποιο νοσοκομείο. Διασκεδάσαμε την πλήξη μας βόσκοντας αμέριμνα στα λιβάδια της τηλεόρασης, κάνοντας φωτοσύνθεση με την προπαγάνδα και το γούστο των αχρείων της κάθε εξουσίας. Ατιμάσαμε την ψήφο μας ξανά και ξανά για μια «εξυπηρέτηση», εκδούλευση των φαύλων της κομματοκρατίας, των επαγγελματιών και των κληρονόμων της πολιτικής.
Και αν όλα αυτά μάς χαρακτηρίζουν σαν κοινωνία στο διάστημα της μεταπολίτευσης που ζήσαμε σε γενικό επίπεδο, η ίδια παθολογία επισημαίνεται και σε τοπικό επίπεδο.
Ατόνησε το ενδιαφέρον μας για την ιδιαιτερότητα της πόλης στην οποία ζούμε. Χάθηκε το ιδιαίτερο φρόνημα των κατοίκων της, το παλαιότερο διεκδικητικό τους πνεύμα και ο αγώνας τους για την διάσωση των πλουτοπαραγωγικών πόρων της κοινότητας τους. Απωλέσαμε την ιστορική μνήμη μας, ανταλλάξαμε χώρους πολιτιστικής και ιστορικής μνήμης στο βωμό της επιχειρηματικής προόδου. Αδιαφορούμε για τα μνημεία μας που ρημάζουν από το πέρασμα του χρόνου. Θεωρούμε τα δάση μας άσωτα και συστηματικά με διάφορες προφάσεις τα «πελεκάμε». Τη θάλασσά μας ανεξάντλητη και άτρωτη και μεθοδικά βιομηχανία σε απόσταση αναπνοής αποθέτει σε αυτήν τα σωθικά της και στόλοι αλιευτικών ρημάζουν το θαλάσσιο πλούτο της. Κάναμε τα παιδιά μας συμπότες μας, θαμώνες καφενείων και χώρων τζόγου, δε φροντίσαμε να καλλιεργήσουμε το πνεύμα και το σώμα τους σε γυμναστήρια και υποδομές που θα έπρεπε κατά προτεραιότητα να έχουμε δημιουργήσει. Δεν κάναμε πολλά από αυτά που έπρεπε και οφείλαμε στη νεολαία μας να έχουμε προσφέρει.
Φέτος όμως, τα πράγματα δεν είναι όπως παλιά. Η γιορτή δεν είναι πια γιορτή. Μεγάλα λόγια δεν βγαίνουν απ’ το στόμα. Φειδωλή και ντροπαλή η εθνική μας αξιοπρέπεια προσποιείται, καμώνεται πως γιορτάζει κάτω απ’ το αυστηρό βλέμμα της επιτήρησης. Στενάχωρα όλα. Μέσα μας, γύρω μας, παντού. «Το αδιέξοδο της χώρας στις ψυχές των κατοίκων της». Πατρίδα υποτελής και υπόχρεη. Πατρίδα «πεδίο βολής φθηνό». Πατρίδα έρμαιο της απληστίας των τοκογλύφων, των ισχυρών του χρήματος, των δανειστών που γυρεύουν πίσω τα λεφτά τους. Σε υποτιμούν σήμερα άμοιρη πατρίδα μου για να σε αγοράσουν τζάμπα αύριο.
Πεθαίνουμε σαν χώρα! Πρέπει επιτέλους να ακούσουμε την κραυγή της; Δεν χρειάζεται να δούμε ανθρώπους να πεθαίνουν σφυροκοπημένοι από αόρατο χέρι στους δρόμους, για να συνειδητοποιήσουμε τι σημαίνει και τι είναι ο θάνατος μιας χώρας.».
Πατρίδα, Κατοχή και Αντίσταση: κι αν οι λέξεις άδειασαν με τα χρόνια, δε φταίνε οι λέξεις, οι ζωές μας άδειασαν! Πριν λιποψυχήσουν οι λέξεις, λιποψυχεί το φρόνημα των ανθρώπων, η θέληση των λαών να παραμείνουν αδούλωτοι. Όχι παιχνίδια με τις λέξεις! Ποιος δικαιούται να μιλάει στη γιορτή σήμερα για πατρίδα, για κατοχή και αντίσταση; Οι πατριδοκάπηλοι που κάθε φορά, την κρίσιμη στιγμή, συνθηκολογούσαν με τον κατακτητή; Ή μήπως, οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ που εγκατέλειπαν την πατρίδα και το λαό την ώρα της μάχης, για να επιστρέψουν κατόπιν ως εθνοσωτήρες και ελευθερωτές;
Οι πατριώτες είναι αυτοί που τώρα δικαιούνται να μιλήσουν, να βγουν μπροστά και να πάρουν τις τύχες της Ελλάδας στα χέρια τους. Όλοι αυτοί που δεν φοβούνται μήπως παρεξηγηθούν, όλοι αυτοί που δεν φοβούνται τους πατριδοκάπηλους νεοφασίστες που μονοπωλούν σήμερα την ιδιότητα του πατριώτη. Όλοι αυτοί οι πολλοί απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, οι ήρωες κάθε εθνικής μας υπέρβασης θα βγάλουν την πατρίδα μας από το αδιέξοδο της,
Ένας τέτοιος απλός, καθημερινός άνθρωπος ήταν και η Λέλα Καραγιάννη. Η μεγαλύτερη κατάσκοπος των Βαλκανίων, η εξέχουσα φυσιογνωμία της Αντίστασης στη Ελλάδα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια ιδιαίτερη περίπτωση ηρωίδας:
1) Γιατί αν και μητέρα επτά παιδιών από την πρώτη στιγμή, χωρίς να υπολογίσει τις συνέπειες, μπήκε στον Αγώνα κατά των κατακτητών, από Πατριωτικό καθήκον και μόνον, χωρίς να περιμένει αποφάσεις στρατιωτικών ή κομματικών κέντρων.
2) Γιατί η δράση της δεν ήταν εκ τους ασφαλούς ούτε στηρίχθηκε σε πολυάριθμους ένοπλους αντάρτες αλλά έδωσε τον αγώνα της ευρισκόμενη η ίδια πάντα στην πρώτη γραμμή.
3) Γιατί όχι μόνον δεν χρηματοδοτείτο από το Συμμαχικό Στρατηγείο με εφόδια και λίρες, αλλά ξόδεψε ολόκληρη την περιουσία της για να χρηματοδοτήσει την Οργάνωσή της.
4) Γιατί, όταν συνελήφθη και βασανίστηκε απάνθρωπα, δεν πτοήθηκε και δεν αποκάλυψε τους συνεργάτες της.
5) Γιατί ακόμη κι όταν ο περιβόητος βασανιστής Μπέκε την απείλησε -βάζοντας το πιστόλι στο κεφάλι των 2 παιδιών της – ότι θα τα σκοτώσει, δε λύγισε αλλά περήφανα του απάντησε ότι “Τα παιδιά μου εγώ τα γέννησα αλλά ανήκουν στην Πατρίδα”.
6) Γιατί, όταν την οδήγησαν, στις 8/9/1944 για εκτέλεση στο Δαφνί, μέχρι την τελευταία στιγμή εμψύχωνε τους άλλους μελλοθάνατους και πέθανε ψάλλοντας τον Εθνικό μας Ύμνο!
7) Γιατί χωρίς κατά ανάγκη να είναι Αριστερή ή Δεξιά, υπηρέτησε την Πατρίδα της με τον καλύτερο τρόπο.
Η Λέλα Καραγιάννη μας διδάσκει, πολλούς από εμάς, που ζήσαμε μέχρι τώρα μια ζωή για το τίποτε ότι μπορούμε πραγματικά να αλλάξουμε ζωή και, αν μας αξιώσει και ο θεός, να ζήσουμε σαν πραγματικοί άνθρωποι, πατριώτες και Έλληνες.
«Τζάκσον εντ Τζάκσον. Ευχαριστούμε το Άρωμα”. Ήταν η συνθηματική φράση που ακουγόταν από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Καΐρου κάθε φορά που υπήρχε επιτυχής αξιοποίηση των πληροφοριών της «Μπουμπουλίνας». Ο Σύλλογος Διδασκόντων του Λυκείου Λίμνης προτείνει ομόφωνα το όνομα της Λέλας Καραγιάννη να αποδοθεί στην ονοματοδοσία του Σχολείου μας, έτσι ώστε και το Άρωμα της ηρωίδας μας να συντροφεύει την εκπαιδευτική μας ζωή και στο πνεύμα και στη πράξη.
Ευχαριστούμε Λέλα Καραγιάννη για όσα προσέφερες!

Έπεσες Υπέρ Πατρίδος! ΑΘΑΝΑΤΗ!
Πάνος Βασιλόπουλος