«Τα κακοποιημένα παιδιά, που καταγγέλλουν τον βιαστή τους, είναι οι μικροί ήρωες της ζωής»

Την προηγούμενη Τετάρτη στην Αίθουσα Πολιτισμού του Λυκείου Ιστιαίας οργανώθηκε εκδήλωση με θέμα το «Κακοποιημένο παιδί», από τους Συλλόγους  Γονέων και Κηδεμόνων Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου της Ιστιαίας. Καλεσμένη ήταν η ειδική ψυχολόγος Έλλη Στάμου, η οποία και  μίλησε  εκείνο το απόγευμα σε γονείς και παιδιά. Ο Πρόεδρος Γονέων και Κηδεμόνων του Λυκείου Ιστιαίας, Χρήστος Ξάνθης επεσήμανε στην εισαγωγή του, ότι δεν συνοδεύτηκε η τόσο σημαντική αυτή εκδήλωση – ενημέρωση, από μεγάλο αριθμό γονέων και παιδιών.

Σε αυτή την παρατήρηση η ψυχολόγος ανταπάντησε, ότι δεν είναι μικρός ο αριθμός των ακροατών και ότι συνήθως δεν προσεγγίζουν εύκολα σε τέτοια θέματα πολλοί άνθρωποι. (Όπως έχουμε ήδη γράψει σε προηγούμενο φύλλο, η διασπορά φημών, για δήθεν μηνύσεις κλπ. που ορισμένοι τις πίστεψαν, ίσως απομάκρυνε ή και να φόβισε ορισμένους, για την απλή συμμετοχή  ή ακόμη και την  ενημέρωσή τους.

Η αφορμή αυτής της εκδήλωσης ήταν η πρόσφατη σύλληψη 34χρονου άνδρα κατοίκου της Ιστιαίας,  ο οποίος κατηγορείται για κατοχή παιδικού πορνογραφικού υλικού. Τόσο το γεγονός της σύλληψης με αυτήν την κατηγορία, όσο και η  σχεδόν άμεση απελευθέρωση του, χωρίς το απόλυτο ξεκαθάρισμα της ιστορίας, έχει θορυβήσει όλους τους γονείς που δεν ξέρουν πώς να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, εφόσον ο κατηγορούμενος είχε σχέση με παιδιά λόγω της ενασχόλησής του με παιδική θεατρική ομάδα, χωρίς όμως αυτό το γεγονός  να αποτελεί και απόδειξη της ενοχής του.

Η Έλλη Στάμου εργάζεται ως ψυχολόγος στο χαμόγελο του παιδιού στη Χαλκίδα. Η ίδια μας δήλωσε τα εξής: «Το θέμα της ενημέρωσης για την κακοποίηση ενός παιδιού είναι πολύ σοβαρό γιατί βοηθά, τους μεν γονείς –εάν την αντιληφθούν– πώς να την αντιμετωπίσουν και όταν την αντιληφθούν, πώς να συμπεριφερθούν στα παιδιά τους. Συμπληρωματικά τα δε παιδιά, αν αντιμετωπίσουν κάτι αντίστοιχο, πώς να αποκρούσουν μια τέτοια συμπεριφορά από έναν ενήλικα, ο οποίος θα προσπαθήσει να τα εκμεταλλευτεί και να τα χειραγωγήσει, προς όφελός του, τραυματίζοντας αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση ψυχική κατάσταση τα πάντα.

Όταν αναφερόμαστε σε σεξουαλική βία από ενήλικα το παιδί δεν συναινεί. Αρχικά εξασφαλίζει την σιωπή του παιδιού με εκβιασμούς ή απειλές του τύπου: «αυτό είναι το μυστικό μας. Αν το πεις θα διαλυθεί η οικογένειά σου» ή «οι γονείς σου θα σε κλειδώσουν στο σπίτι για πάντα» ή «εσύ το επεδίωξες αυτό». Με αυτό τον τρόπο, αφού απομονώσει το παιδί  ξεκινά με επίδειξη των γεννητικών του οργάνων, παρατήρηση του παιδιού και προτροπή να βγάλει τα ρούχα του, φιλιά, χάδια αυνανισμό, ερωτική επαφή και τέλος προχωρά σε βιασμό, εκμεταλλευόμενος το παιδί προς όφελός του. Πολλές φορές το παιδί δεν αντιλαμβάνεται τις πράξεις και το μέγεθος της εκτροπής. Διότι για να φτάσει σε αυτό το σημείο έχει ήδη κερδίσει αποδεδειγμένα την εμπιστοσύνη και πολλές φορές τον σεβασμό του παιδιού. Είναι ψυχικά ασταθής και άρρωστος άνθρωπος. Δεν περνά από το μυαλό κανενός, ότι μπορεί να προβαίνει σε τέτοιες πράξεις.

Το προφίλ του ανθρώπου που μπορεί να κακοποιήσει παιδί είναι συνήθως μέσα από το στενό οικογενειακό περιβάλλον (μπαμπάς, θείος, νονός) είτε το στενό φιλικό – κοινωνικό (φίλος, δάσκαλος, κλπ.) Είναι συνήθως άτομο καταξιωμένο, δραστήριο κοινωνικό, δεν κρύβεται και τον γνωρίζουν όλοι. Έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των γύρω του. Εμπλέκεται σε δραστηριότητα που έχει άμεση σχέση με παιδιά και κυρίως, όπως έχουν δείξει έρευνες έχει υποστεί και εκείνος στην παιδική του ηλικία κακοποίηση.

Πολλές φορές δημιουργείται αίσθημα ενοχής του παιδιού, και αυτό αποτελεί και το μεγαλύτερο πρόβλημα διότι, το παιδί σπάνια αποκαλύπτει το γεγονός. Το αποκρύπτει, διότι πιστεύει ότι εκείνο έχει προκαλέσει  μια τέτοια συμπεριφορά, οπότε υπομένει και λειτουργεί προστατευτικά προς τους γονείς του. Η παιδική κακοποίηση δεν στιγματίζει μόνο την ζωή του παιδιού, αλλά στιγματίζει και ολόκληρη την οικογένεια.

Η οικογένεια δεν πηγαίνει να το καταγγείλει, διότι θεωρεί ότι θα κατηγορηθεί από τον κοινωνικό περίγυρο, ότι δεν προστάτεψε το παιδί της, ότι δεν έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, δεν έλεγξε όλες τις προϋποθέσεις. Πάντα κρέμεται ως απειλή ο φόβος του θύτη και ο στιγματισμός».

Στην ομιλία που ακολούθησε η κυρία Στάμου επικεντρώθηκε στα είδη της κακοποίησης η οποία μπορεί να είναι είτε σωματική κακοποίηση, είτε ψυχολογική – συναισθηματική βία, είτε σεξουαλική βία. Υπάρχουν διαβαθμίσεις σε αυτές τις μορφές βίας, αλλά όλες έχουν έναν κοινό παρανομαστή. Τα παιδιά σπάνια ζητούν βοήθεια, κλείνονται στον εαυτό τους και στο τέλος δεν αισθάνονται. Οι γονείς, αλλά και οι εκπαιδευτικοί  θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε ξαφνική αλλαγή συμπεριφοράς του παιδιού τους, χωρίς εμφανή αίτια. Η αλλαγή αυτή εντοπίζεται στην σχολική παρουσία, στην πτώση της σχολικής επίδοσης, στο λεξιλόγιο του παιδιού. Συνολικά το παιδί κλείνεται στο καβούκι του. Πολλές φορές στην ομιλία της η κυρία Στάμου τόνισε, ότι η καταγγελία μπορεί να γίνεται είτε στην Αστυνομία, είτε σε εισαγγελική αρχή, είτε στην ειδική γραμμή που υπάρχει για θύματα κακοποίησης SOS1056 και λειτουργεί 24 ώρες το 24ώρο και επτά ημέρες την εβδομάδα.

Οι γονείς θα πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας να αναγνωρίζουν το μυαλό τους και το σώμα τους, καθώς να μάθουν να λένε και ΟΧΙ. Τα παιδιά θα πρέπει να λένε στους γονείς τους, με ποιον και που είναι. Να γνωρίζουν ότι το  σώμα και το μυαλό είναι δικό τους και όλοι οι άλλοι, μικροί και μεγάλοι, πρέπει να σέβονται το δικαίωμα αυτό. Τα παιδιά δεν έχουν κάνει τίποτε για να ντρέπονται και γι’ αυτό, όσοι το καταγγέλλουν και το πολεμάνε είναι οι ήρωες ζωής τους οποίους και θα πρέπει να εκτιμούμε και όχι να στιγματίζουμε.

Πάρη Ντελκή