«Πες το στον πατέρα σου»

«Πες το στον πατέρα σου»

[Χρήστος Μιχ. Αλεξανδρής]

Η πατρική φιγούρα πάσχει. Πάσχει ήδη από την εποχή του Φρόυδ που πρώτος το ανέδειξε μιλώντας για το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και τον μύθο του φονευθέντος πατέρα της οποίας πράξης η ενοχή βασανίζει τους υιούς έκτοτε. Αυτό που οι ειδήμονες αποκαλούν έκπτωση του θεσμού της οικογενείας δεν αντανακλά τίποτα άλλο παρά την υποβάθμιση του πατέρα από σύμβολο σε απλό γεννήτορα, σε μια αποθήκη γεννητικού υλικού που αποτελεί και την μοναδική κληρονομιά στους βιολογικούς του απογόνους. Δεν υφίσταται ο παραδοσιακός συμβολικός πατέρας ως θεματοφύλακας του συμβολικού νόμου αλλά ο πραγματικός πατέρας φορέας του DNA και των φυσικών νόμων που διέπουν την Μεντελιανή κληρονομικότητα.

Προσφάτως μάλιστα, σε ένα τηλεοπτικό σποτ προώθησης της προεκλογικής καμπάνιας ενός κόμματος, μου κέντρισε την προσοχή η συνεχής επανάληψη από τον υποψήφιο της έκφρασης: «πές το στον πατέρα σου» απευθυνόμενος σε ένα παιδί που συνάντησε στο πάρκο να παίζει μπάλα. Με αυτήν μάλιστα την έκφραση τελείωνε και ο μονόλογός του, που πολύ έξυπνα εμφανιζόταν ως διάλογος. Αυτό που δεν πήγαινε καλά στην διαφήμιση ήταν όχι το γιατί δεν έπιασε τον πατέρα του παιδιού να του μιλήσει κατευθείαν και ως άντρας προς άντρα αλλά η προστακτική παραίνεση «πες το στον πατέρα σου».

Το παιδί είναι ένας μικρός δικτάτωρ! Είναι αυτός πλέον που μέσα στην οικογένεια έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο, επιπλέον δε τούτου είναι ο κύριος καταναλωτής: το υποκείμενο για το οποίο γίνονται τα μεγαλύτερα έξοδα. Καταδυναστεύει με μια εκτός ρύθμισης επιθυμία την οποία αδυνατούν να συγκρατήσουν οι γονείς και κυρίως ο πατέρας που παραδοσιακά ήταν εκείνος που από τη μια απολάμβανε τα περισσότερα και από την άλλη έβαζε φραγμό στην επιθυμία των υπολοίπων.  Ζητάει μάλιστα το παιδί ένα; Θα του πάρουνε δύο! (Πολύ τακτικά ως επιχείρημα για τις συνεχείς υποχωρήσεις των γονέων στα απανωτά αιτήματα του παιδιού είναι «μα αφού κλαίει» ή «όλα για το παιδί»!). Έτσι λοιπόν κι ο υποψήφιός μας θα φτιάσει το γήπεδο για να παίζουν μπάλα τα παιδιά! Να μην πουντιάζουν τα άμοιρα στα πάρκα σαν τους μετανάστες από την Ασία. Διαιωνίζοντας έτσι τον φαύλο κύκλο: ζητάτε αλάνα να παίζετε; τότε θα σας αγοράσουμε μπάλα. έχετε μπάλα; ε τότε θα σας δώσουμε γήπεδο! Και ο πατέρας άφαντος. Απλά «πες του το».

Τι είναι όμως αυτό που ο δικός του υιός θα του πει βλέποντας το σποτ; Αλλά και τι θα πει ο ίδιος ο υποψήφιος στον δικό του πατέρα; Φαίνεται δε ότι ποτέ δεν εγκατέλειψε την θέση του υιού: συνεχίζει να κρατά την μπάλα σε όλη τη διάρκεια του φιλμ, κάνοντας φανερό το δομικό ζήτημα της εποχής μας: οι άνδρες είναι αιωνίως υιοί της μαμάς τους. Τι να πούμε λοιπόν στον πατέρα μας; Μήπως έφτασε η στιγμή να μας πει κάτι ο δικός μας πατέρας; Αρκετά δεν κράτησε το στόμα του κλειστό;