Άγνωστες κοπές Ιστιαιακών νομισμάτων

Οι Ιστιαιείς, σε αντίθεση με άλλες πόλεις της αρχαιότητας όπως πχ των Αθηναίων όπου οι παραστάσεις νομισμάτων ήταν όμοιες (γλαύκα –κεφαλή Αθηνάς) σε διαφορετικές χρονικές περιόδους ώστε να δηλώνουν αναγνωσιμότητα, έκοψαν νομίσματα σε μεγάλη ποικιλία τα οποία παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον και χρίζουν μελέτης. Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν υπάρχει επιστημονική μελέτη (σε μεταπτυχιακό ή διδακτορικό επίπεδο) πάνω στα Ιστιαϊακά νομίσματα.

Παρουσιάζουμε μια σειρά άγνωστων Ιστιαϊακών νομισμάτων, απλά θαυμάστε τα:

Γοργόνειο: εξαιρετικά σπάνιο, μέταλλο ασήμι, βάρος 1,9 gr διάμετρος 14 mm στην όψη παρουσιάζει κεφαλή Μέδουσας και οπισθέν την νύμφη Ιστιαία πάνω σε πλώρη, κατασκευάσθηκε τον 3^ο αι. π.χ. (ελληνιστική περίοδο) επισήμως υφίστανται δυο τα οποία βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές. Ευτυχώς η μια εντός Ελλάδας. Απ΄ ότι γνωρίζουμε αγοράσθηκε παρανόμως στο Άργος το έτος 1972 έναντι 400 δρχ από Γερμανό υπήκοο και πουλήθηκε σε δημοπρασία το 2014 από τους απογόνους του.

Τετρόβολο: ασημένιο νόμισμα Ιστιαίας 3^ος -2^ος αι πχ, διάμετρος 14mm   βάρος 2,60 gr. Βρίσκεται σε νόμιμη ιδιωτική κατοχή. Η σπουδαιότητα του έγκειται στο γεγονός ότι κατασκευάσθηκε από τον ίδιο που κατασκεύασε το περίφημο οκτώβολο των Ιστιαιέων το οποίο παρουσιάζουμε κάτωθι:

Εξαιρετικά σπάνιο, κατασκευάσθηκε το δεύτερο μισό του 4ου αι. π.χ., βάρος 5,55 gr Επικεφαλής η νύμφη Ιστιαία με στεφάνι από φύλλα αμπέλου και τα σταφύλια, ένα μενταγιόν στο αυτί. Πίσω η νύμφη Ιστιαία με μακρύ χιτώνα στην πρύμνη του πλοίου που κάθεται στα δεξιά κρατώντας τρόπαιο στο αριστερό χέρι. Αποτελεί το σημαντικότερο νόμισμα των Ιστιαιέων επισήμως υπάρχουν τρία. Το τελευταίο πουλήθηκε σε δημοπρασία του εξωτερικού το 2001. Αποτελεί διακαή πόθο κάθε σοβαρού συλλέκτη αρχαίων νομισμάτων.

Χάλκινο νόμισμα, περίπου 250 π.χ., όψη κεφαλή Δήμητρας στεφανωμένη με στάχια, πίσω ταύρος σε στάση επίθεσης πάνω μονόγραμμα ΙΣΤΙ κάτω στάχυ, διάμετρος 16mm   βάρος 4,49gr. Πιθανά ο κατασκευαστής να είχε υπόψιν του τον ταύρο των Ωρεών. Εξαιρετικά σπάνιο ίσως το μοναδικό δεν γνώριζαν καν την ύπαρξη του στο Νομισματικό Μουσείο. Επισήμως υπάρχει ένα παρομοίου τύπου νόμισμα και απ΄ ότι γνωρίζουμε βρίσκεται υπό νόμιμη ιδιωτική κατοχή.

Άγνωστη κεφαλή με στεφάνι φύλλων δάφνης, πιθανά απεικονίζεται ο Απόλλων – πίσω κεφαλή ταύρου ο οποίος βρυχάται διάμετρος 16mm   βάρος 4,16 gr. Πολύ σπάνιο, βρίσκεται εντός της Ελληνικής επικρατείας σε ιδιωτική συλλογή.

Χάλκινο νόμισμα Ιστιαίας 3^ος -2^ος, όψη μαινάδα, πίσω έγκοιλη κεφαλή ταύρου, διάμετρος 8mm   βάρος 1,43gr. Πολύ σπάνιο, νόμιμη ιδιωτική κατοχή.

Χάλκινο νόμισμα Ιστιαίας 3^οςΠ.χ., όψη κεφαλή Διονύσου, πίσω άμπελος με δυο τσαμπιά σταφύλια μονόγραμμα ΙΣΤ, βάρος 4,8gr. Πάρα πολύ σπάνιο, βρίσκεται στο εξωτερικό.

Χάλκινο νόμισμα Ιστιαίας, 4^ος αι. π.χ. Επικεφαλής κεφαλή νεαρού Ηρακλή με παράσταση λιονταριού στο τριχωτό της κεφαλής. Πίσω μονόγραμμα ΙΣΤΙ με κεφαλή βοδιού διακοσμημένη με κορδέλες, βάρος 4,41gr. Πολύ σπάνιο, βρίσκεται στο εξωτερικό σε ιδιωτική συλλογή.

Χάλκινο νόμισμα Ιστιαίας 3^ος αι. π.χ., όψη μαινάδα, πίσω κεφαλή ταύρου, διάμετρος 8,9mm   βάρος 0,44gr (λιγότερο από μισό γραμμάριο). Πολύ σπάνιο, βρίσκεται στην Ελλάδα σε νόμιμη ιδιωτική κατοχή.

Χάλκινο νόμισμα Ιστιαίας 2^ος αι. π.χ., όψη Νύμφη Ιστιαία, πίσω διακοσμημένος τρίποδας μονόγραμμα ΙΣΤΙ ΑΙ,   βάρος 3,63gr. Σπάνιο, βρίσκεται στην Εξωτερικό σε ιδιωτική συλλογή.

Παρουσιάσαμε δέκα άγνωστες κοπές στο ευρύ κοινό Ιστιαιακών νομισμάτων, υπάρχουν πάρα πολλές κοπές (δεκάδες) οι οποίες θα παρουσιαστούν κάποια στιγμή στο πλαίσιο έρευνας – μελέτης την οποία διαπραγματεύομαι τα τελευταία τρία χρόνια.

Προσωπικά γνωρίζοντας την ιστορία αυτού του τόπου σε όλο το εύρος και την σπουδαιότητα της, νιώθω περήφανος για τον τόπο καταγωγής μου. Νιώθω ανάξιος μπροστά στον πολιτισμό των αρχαίων Ιστιαιέων και λυπάμαι που σήμερα οι κάτοικοι αυτής της γης δεν γνωρίζουν την ιστορία του τόπου τους. Είναι υποχρέωση του καθενός μας να γνωρίζει την τοπική του Ιστορία η οποία σας διαβεβαιώ ήταν στην αρχαιότητα παγκόσμια.

Ιωάννης Σκιαθίτης

Πολιτικός Επιστήμων ,Παντείου Πανεπιστημίου

Απόφοιτος Μεταπτυχιακού Προγράμματος, «Πληροφορικής & Διοίκησης» ΤΕΙ Πειραιά Τελειόφοιτος ΜΒΑ, Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων , ΕΑΠ