Home > Hot ! > Σινασός Καππαδοκίας|Σεραφείμ Ρίζος – Κουφός Χασάν Αγά- Ibrahim Yucel |Τρία Πρόσωπα – Ένα Μήνυμα Ειρήνης

Σινασός Καππαδοκίας|Σεραφείμ Ρίζος – Κουφός Χασάν Αγά- Ibrahim Yucel |Τρία Πρόσωπα – Ένα Μήνυμα Ειρήνης


There are no slides in this slider.



There are no slides in this slider.


Κι αν η ιστορία είναι ένα σύνολο συμβάντων της ζωής των κοινωνιών και των ανθρώπων της σε σχέση με τον κόσμο και το περιβάλλον, είναι ευθύνη κι έργο σημαντικό να συγκεντρώνεται και να διατηρείται κάθε στοιχείο είτε ιστορικό, είτε λαογραφικό, για να αξιοποιείται, πριν το εξαφανίσει ο χρόνος που δεν περιμένει αλλά και η αφομοιωτική χοάνη της εποχής. Γιατί σε λίγο μπορεί να μην υπάρχει…

     Μια πολίχνη εκεί στα βάθη της Ανατολής…. η Σινασός.

ΚΟΥΦΟΣ -ΡΙΖΟΣ (3)

      Κι ένας αφηγητής της ιστορίας της… ο Σεραφείμ Ρίζος.

ΚΟΥΦΟΣ -ΡΙΖΟΣ

   Η Σινασός με την ιδιαίτερα ανεπτυγμένη πνευματική και κοινωνική ζωή, ακατάπαυστα αναδείκνυε ανθρώπους οι οποίοι διέπρεψαν τόσο στο χώρο των γραμμάτων,  των τεχνών, στο εμπόριο και την επιχειρηματικότητα αλλά και στην προσφορά και αγάπη  για την πατρίδα τους. Πολλοί Σινασίτες  ατομικά ή σαν ομάδες επιχείρησαν κι έγραψαν τα βιώματά τους σε μια κατευθείαν ανταπόκριση από το παρελθόν, με πληροφορίες αναντικατάστατες σήμερα για εμάς.

Μετά την ανταλλαγή και την εγκατάσταση ενός μέρους των Σινασιτών στην Ιστιαία της Β. Εύβοιας όπου θεμελίωσαν τη Νέα Σινασό μαζί με τα εκπαιδευτικά και θρησκευτικά ιδρύματα, συνέχισαν την προσπάθεια της επιβίωσης αλλά και τον τρόπο το όνομα της Σινασού να μην μείνει μόνο ένας γεωγραφικός όρος.

Ένας άοκνος εργάτης, υπήρξε και ο Σεραφείμ Ρίζος ο οποίος αφιερώνοντας μεγάλο μέρος της ζωής του στη συγγραφή της ιστορίας και του πολιτισμού της πατρίδας του, αποτελεί ανεξάντλητη πηγή πρωτογενών πληροφοριών οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύτατο θεματικό πεδίο. Μεγάλο μέρος του έργου του έχει εκδοθεί από το ΚΜΣ σε δύο τόμους, ωστόσο υπάρχει ακόμα ανέκδοτο υλικό. Κάποια χειρόγραφά του δε υπάρχουν στο Μουσείο του Δημ.  Σχολείου Ν. Σινασού.

   Ibrahim Yucel   

ΚΟΥΦΟΣ -ΡΙΖΟΣ (2)

 Ταξιδευτής στην ιστορία της Σινασού με οδηγό τον Σ. Ρίζο.   

ΚΟΥΦΟΣ -ΡΙΖΟΣ (1)                                                                                                                                                                                                                                                                                               Και ξαφνικά συνέβη κάτι που δεν μπορούσα να το φανταστώ…

Κάτι που θα επιβεβαίωνε και  θ’ ανανέωνε  τη συνειδητοποίηση  της πνευματικής και πολιτισμικής ενότητας του  γεωγραφικού χώρου της Καππαδοκίας αλλά και της Ανατολίας. Επιβεβαίωνε επίσης το γεγονός ότι η ιστορία μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε, καλυμμένη ή σε σημείο ανυποψίαστο, στη σκιά, σε λαϊκές πηγές, παραδόσεις, μυθοπλασίες ή σαν δυο αράδες γραμμένες  πάνω σε παλιό  χαρτί.

Πριν λίγους μήνες επικοινώνησε  μαζί μου ο γνωστός κι επιτυχημένος  ανά την Τουρκία  με τα δημιουργικά του πρότζεκτ, στον τομέα του τουρισμού,  Ibrahim Yucel,  και περιληπτικά μου έγραφε:

«Ο Σεραφείμ Ρίζος  στα χειρόγραφά  του κάπου αναφέρει πως  όταν ήταν 7 – ετών θυμόταν τον Κουφό Χασάν Αγά και όλη την οικογένεια των Κουφών. Κανείς όμως  δεν  γνώριζε ποιο ακριβώς ήταν αυτό το άτομο. Εδώ και δύο περίπου χρόνια κάνω έρευνα σχετικά με  αυτό το πρόσωπο και από το 1725 μέχρι σήμερα έχω καταγράψει στο γενεαλογικό του δέντρο 700 περίπου άτομα. Βρήκα και αγόρασα ετοιμόρροπο το σπίτι όπου ζούσε στον Μισκίν μαχαλά. Έχω ήδη έτοιμη την μελέτη αποκατάστασης του ενώ η ομάδα εργασίας μας αποτελείται από αρχαιολόγους, ιστορικούς τέχνης, αρχιτέκτονες, συντηρητές κτηρίων και κινηματογραφιστές γιατί έχουμε δεχτεί προτάσεις η ιστορία του Κουφού Χασάν να γίνει και ταινία.  Η έρευνά μου στη Σινασό έχει σχεδόν τελειώσει και ζητώ την βοήθειά σας για συμπληρωματική έρευνα στην Ελλάδα, σε αρχεία και στη Νέα Σινασό. Επίσης παρακαλώ να διαβάσετε για λογαριασμό μου  οτιδήποτε υπάρχει για την Σινασό και ιδιαίτερα τα βιβλία του Σ .Ρίζου για τυχόν αναφορές στον Κουφό Χασάν Αγά».

Η αλήθεια είναι πως ο Ibrahim Yucel ξεκίνησε την έρευνά του χωρίς ιδιαίτερες πληροφορίες μέχρι που διάβασε αποσπάσματα από χειρόγραφα του Σ .Ρίζου στα τουρκικά από το βιβλίο της Ευαγγελίας Μπαλτά «Σινασός, μια Καππαδοκική κωμόπολη  πριν την ανταλλαγή». Εκεί αναφέρεται πως ο Κουφός Χασάν Αγά, εξαιρετικός χαγιατζής (λαξευτής βράχων), υπήρξε ο λαξευτής σημαντικών λατρευτικών μνημείων και άλλων κτηρίων. Το σπουδαιότερο έργο του είναι το μοναστήρι του Αγ. Νικολάου στη Σινασό , ταυτισμένο τόσο πολύ  με τον δημιουργό του ώστε η λαϊκή παράδοση θέλει να εμφανίζεται ο ίδιος ο Αγ. Νικόλαος στον Κουφό για να του υποδείξει πως ακριβώς έπρεπε να λαξευτεί ο βράχος. Ήταν δε τέτοια η επιδεξιότητα στη λάξευση και τόσο αριστοτεχνικό το αποτέλεσμα ώστε όπως  γράφει σε άλλο σημείο ο Σ. Ρίζος , ενόμιζες  ότι ολόκληροι όγκοι βράχων υπάκουαν τυφλά στους Κουφούδες και τους παρέδιδαν τα μυστικά τους  (αρχείο μουσείου Δημ. Σχολείου Ν. Σινασού).

Επίσης ο Σ. Ρίζος περιγράφει  πόσο καθαρό  και περιποιημένο ήταν το σπίτι των Κουφούδων, ενώ λέει για τον ίδιο πως έμοιαζε με άνθρωπο άλλης  εποχής   που δεν έμοιαζε  ούτε χριστιανός ούτε μουσουλμάνος, με την πατημένη μύτη , το πανωφόρι του, το πράσινο σαρίκι που τύλιγε γύρω απ’ το τσαλακωμένο  φέσι του…

Η αλήθεια όμως ήταν τελείως διαφορετική. Ο Κουφού Χασάν Αγά στη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου το 1853 χτυπήθηκε στην περιοχή του Καρς. Οι ρώσοι του έκοψαν  τη μύτη και τα αυτιά και τον τραυμάτισαν στον λαιμό. Όμως το τραύμα δεν του είχε κόψει την καρωτίδα κι όπως αναφέρει  ο  εβδόμης  γενιάς εγγονός του, σερνόμενος έφθασε σε κοντινό χωριό όπου με λεπτό έντερο ζώου του ράψανε το τραύμα στο λαιμό.  Μετά από μήνες αναρρώνει και επιστρέφει περπατώντας στη Σινασό.  Παραμορφωμένος καθώς είναι δεν μπορεί ούτε η μητέρα του να τον αναγνωρίσει.  Με το σαρίκι που τυλίγει πάνω στο φέσι κρύβει τα αυτιά του ενώ ένα ασημένιο φίμωτρο διακοσμημένο με μοτίβα κρύβει την κομμένη του μύτη.

Ο Κουφού Χασάν Αγά, μια προσωπικότητα εκπληκτικά αγνοημένη, αναδύεται από το παρελθόν και τη λήθη χάρη στις επίμονες προσπάθειες του Ibrahim Yucel ο οποίος  μ’ ευθύνη, σεβασμό κι ευαισθησία συγκέντρωσε τα στοιχεία και τις μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη αυτού του προσώπου, επιχειρώντας μια ακριβή απεικόνισή του μέσα στο χώρο και το χρόνο που έζησε και δημιούργησε με τη μεταφορά της ιστορίας αυτής σε ταινία ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστή τον καταξιωμένο καλλιτέχνη Salih Kalyon και με μουσική του Εngin Aslan.

Μέσα από τα έργα εκδηλώνεται η μοναδική κι ανεπανάληπτη ταυτότητα του δημιουργού τους κι όταν αυτός δεν υπάρχει. Βλέποντάς τα τον αναγνωρίζουμε. Τώρα πλέον στις λαξεμένες εκκλησίες  θ΄ αναγνωρίζουμε τον Κουφό Χασάν  Αγά «στ’ αριστουργήματα που λάξεψε στον βράχο δημιουργώντας μια μικρογραφία της Αγίας Σοφίας» όπως μας περιγράφει ο Σ. Ρίζος (Αρχείο Μουσείου  Δημ.  Σχολείο Ν. Σινασού) και αλλού.

Διαβάζοντας τον Σ. Ρίζο, ήδη το ίδιο του το έργο μας επιβάλλει να το αντιμετωπίσουμε σαν δίδαγμα ευθύνης και αντίστασης στην απώλεια μνήμης και την εξαφάνιση μιας ιστορίας και μιας παράδοσης που χάνεται σε βάθη αιώνων. Και  σίγουρα η έρευνα του Ibrahim Yucel θ’ αποκαλύψει κι άλλες πτυχές τις ιστορίας και του πολιτισμού της Σινασού.

Στις 19 Μαρτίου 2013, μου έγραφε:

« Ενώ κάναμε έναν αρχαιολογικό καθαρισμό στο σπίτι του Κουφού, βρήκα ένα πολύ παλιό κιουλούγκ. Είναι ένα είδος κασμά για το σκάψιμο του βράχου. Αυτή η λέξη χρησιμοποιείται για το συγκεκριμένο εργαλείο που πλέον δεν το γνωρίζουν. Ήταν μέσα στη σκουριά…»

Λίγες μέρες αργότερα ένα χειρόγραφο του Σ. Ρίζου μας αποκάλυπτε όχι μόνο τον Κουφό αλλά και τα εργαλεία των χαγιατζήδων τα οποία είχε λεπτομερώς σχεδιάσει στο περιθώριο της σελίδας.

Τα στοιχεία αυτά και όσα άλλα προκύψουν, όπως τονίζει ο Ibrahim Yucel, θα αποτελούν πλέον δεδομένα που θα εμπλουτίζουν την μελέτη της τοπικής αρχιτεκτονικής της Καππαδοκίας. Και συμπληρώνει:

«Ο Κουφού Χασάν Αγά, αν ληφθεί υπόψη ο ρόλος του στην ιστορία της Σινασού, με την ιδιαίτερη ικανότητα που κατείχε στην άσκηση της τέχνης του, τη σοφία που διέκρινε την προσωπικότητά του, τους δεσμούς φιλίας που είχε διαμορφώσει και με τους δύο λαούς και πέραν τούτων ως ένας μάστορας του μόχθου ενός λατρευτικού χώρου, όπου συναντιούνταν με αγάπη και σεβασμό οι Μουσουλμάνοι και Ρωμιορθόδοξοι Χριστιανοί συμπολίτες του, κατέχει μια προνομιούχα θέση. Αυτή η ιδιαιτερότητα μετατρέπει τον Κουφού Χασάν Αγά, πέραν ακόμα και της ελληνοτουρκικής φιλίας, σε μια  ξεχωριστή προσωπικότητα για να δώσει ένα Οικουμενικό Μήνυμα Ειρήνης».

Στις 29 του περασμένου Απριλίου πραγματοποιήθηκε στην Καππαδοκία η επίσημη παρουσίαση του πρότζεκτ  «Το σπίτι του Σινασίτη Κουφού Χασάν Αγά» , αφιερωμένου στην μνήμη του Σ. Ρίζου, με παρόντες όλους τους συντελεστές. Παραβρέθηκαν οι τοπικές αρχές, οι τέως δήμαρχοι Σινασού Μουσταφά Οζέρ και Λεβέντ Ακ, ο κοινοτάρχης Γκιουλτεκίν Καν, απόγονοι του Κουφού Χασάν Αγά (μεταξύ των οποίων ο Τζαβίτ Τζελεμπί, γνωστός  σε μας για την ζεστή φιλοξενία του).

Στην ομιλία του ο Ibrahim Yucel αναφέρθηκε στην αναμφίβολη σπουδαιότητα των δύο προσώπων – συμβόλων, του Κουφού και του Σ. Ρίζου. Εξέφρασε δε προς τον δεύτερο την βαθιά του ευγνωμοσύνη που του οφείλουμε όλοι, σαν μοναδικό εξιστορητή  με τον οποίο δέθηκε συναισθηματικά κατά την διάρκεια των ερευνών του. Γιατί η αγάπη του Σ. Ρίζου για την πατρίδα του, χάρισε στη Σινασό , μέσα από τα γραπτά του, την αιωνιότητα. Η εκτίμηση μάλιστα στο πρόσωπό του ήταν τέτοια ώστε τον ώθησε να μάθει ελληνικά για να έχει την δυνατότητα να τον διαβάσει. Έχει δε υποσχεθεί στον εαυτό του η μνήμη του Σ. Ρίζου να μείνει ανεξίτηλη στη Σινασό και τα’ όνομά του να ταυτιστεί με το δικό της.

Στην διάρκεια της εκδήλωσης αναγνώστηκαν μηνύματα της θυγατέρας του Σ. Ρίζου, Αναστασίας και της υπογράφουσας το παρόν συνεργάτιδας του Ibrahim Yucel o οποίος δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τον Συλ. Γονέων και Κηδεμόνων του Δημ. Σχ. Ν. Σινασού  για την εμπιστοσύνη και παραχώρηση του  αρχειακού υλικού από το Μουσείο του σχολείου και όσους από την Ν. Σινασό συνέβαλαν με πληροφοριακό υλικό, φωτογραφίες κ.α. στέλνοντας ξεχωριστά την αγάπη του στα παιδιά.

Ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή ήταν όταν ο πρώην Δημ. Σινασού  Μ. Οζέρ προσέφερε εκ μέρους μου και εκ μέρους του Συλ. Γονέων και Κηδεμόνων και των μικρών μαθητών ανθοδέσμες με τις ευχές για την ευόδωση των σκοπών του και την επίτευξη των στόχων του. Ήταν μια ένδειξη πως οι σχέσεις και μάλιστα οι δημιουργικές, υπάρχουν όχι στα λόγια και τα χαρτιά αλλά στις πράξεις και τις καρδιές.

Ο ίδιος ο Ιbrahim Yucel ανταπέδωσε αυτήν την αγάπη έμπρακτα και άμεσα, με τον δικό του τρόπο, με μια ιδιαίτερα ευγενική χειρονομία , προς τα παιδιά και το σχολείο.

Εγώ, η ευτυχής συνοδοιπόρος του στο ταξίδι αυτό στην ιστορία και τους δρόμους της αγαπημένης μου Σινασού, κρατώ στην ψυχή μου κάποια λόγια του:

Είμαστε ανοιχτοί σε όλους,

αλλά δεν ζητάμε τίποτε από κανέναν,

ερωτευμένοι μ’ αυτό που κάνουμε,

μόνο ανθρώπους με ψυχή θέλουμε κοντά μας.

Αυτό το τελευταίο αφιερώνεται από μένα, σ’ όσους  από σκοπιμότητα και ιδιοτέλεια, για προσωπικές ματαιοδοξίες και συμφέροντα χρησιμοποιούν και    καπηλεύονται απροκάλυπτα ιερά και όσια για δικό τους λογαριασμό,  υποκρινόμενοι τους ευαίσθητους για τις πατρίδες  μας της Ανατολής.

                        Από Νέα Σινασό,  Δέσποινα Μπουγιουκμάνου- Παπανδρέου

 

 

 

 

Τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του palmosev.gr

Για τις ειδήσεις της Εύβοιας κι όχι μόνο εμπιστευτείτε το palmosev.gr



Αφηστε ενα σχολιο

Η παρούσα φόρμα συλλέγει το όνομα σας και την ηλεκτρονική σας διεύθυνση, ώστε να μπορέσουμε να απαντήσουμε στο σχόλιο σας. Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε το Privacy Policy της ιστοσελίδας μας.

error: