Η οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών στον μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας

Το θέμα προτεραιότητας της 61^ης Συνόδου της Επιτροπής του ΟΗΕ για το Καθεστώς των Γυναικών είναι η οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών στον μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών εκπόνησε σχετική έκθεση για τις ανάγκες της Συνόδου, η οποία περιλαμβάνει χρήσιμα στοιχεία για την παρουσία του γυναικείου πληθυσμού στο χώρο της οικονομίας, με χαρακτηριστικότερο το γεγονός ότι η  οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών και η προστασία του δικαιώματος στην εργασία, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την υλοποίηση τόσο της Διακήρυξης και του Προγράμματος Δράσης της 4^ης Παγκόσμιας Διάσκεψης για τις Γυναίκες  (Πεκίνο 1995) όσο και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030).

Σχετικά με τα μέτρα λιτότητας, οι δραστικές περικοπές των δημοσίων δαπανών, καθώς και η ιδιωτικοποίηση δημόσιων επιχειρήσεων και κοινωνικών υπηρεσιών, έχουν συμβάλει στη συρρίκνωση της απασχόλησης και των απολαβών στο δημόσιο τομέα σε πολλές χώρες, ένας τομέας όπου παραδοσιακά υπερτερούν οι γυναίκες.

Από την άλλη, οι έμφυλες διακρίσεις στη δημόσια και την ιδιωτική σφαίρα εξακολουθούν να υφίστανται και τον 21^ο αιώνα σε όλες τις χώρες του πλανήτη – ειδικά για τον χώρο της εργασίας, αυτές αντικατοπτρίζονται στο μισθολογικό χάσμα μεταξύ γυναικών και ανδρών για προσφορά εργασίας ίσης αξίας, στην αισθητά μειωμένη γυναικεία παρουσία στο εργατικό δυναμικό, στον επαγγελματικό διαχωρισμό, στην ανισότητα των εργασιακών συνθηκών και στην μη αναγνώριση της εργασίας των γυναικών στο σπίτι και στη φροντίδα ατόμων του οικογενειακού περιβάλλοντος (παιδιά, ασθενείς, γονείς).

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε 155 από 173 οικονομίες του πλανήτη καταγράφεται τουλάχιστον ένας περιορισμός σε επίπεδο νομοθεσίας σε βάρος της γυναικείας απασχόλησης και επιχειρηματικότητας. Επίσης, το κόστος της παγκόσμιας οικονομίας αφενός λόγω της ύπαρξης θεσμών και πρακτικών διαιώνισης έμφυλων ανισοτήτων και αφετέρου λόγω του ειδεχθούς φαινομένου της βίας κατά των γυναικών,  υπολογίζεται στο αστρονομικό ποσό των 12 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.

Αναφορικά με τη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό έχει μειωθεί μεταξύ των ετών 1995 και 2015 από το 52,4% στο 49,6%, ενώ των ανδρών έχει μειωθεί από το 79,9% στο 76,1%. Το 2016 το 13,7% των νέων γυναικών στο εργατικό δυναμικό ήταν άνεργες, δηλαδή 1% υψηλότερο σε σχέση με τους άρρενες συναδέλφους. Από την άλλη, την εικοσαετία 1995-2015 ο τομέας των υπηρεσιών ξεπέρασε τον αγροτικό τομέα όσον αφορά την απασχόληση και των δύο φύλων, με αποτέλεσμα ο μισός σχεδόν πληθυσμός εργαζομένων παγκοσμίως να απασχολείται σε αυτό τον τομέα (42,6% των ανδρών και 61,5% των γυναικών) – η πιο εντυπωσιακή αύξηση καταγράφεται στις χώρες της Ανατολικής Ασίας, όπου η γυναικεία απασχόληση στον τομέα των υπηρεσιών αυξήθηκε από το 32,7% στο δυσθεώρητο 77%.

Οι γυναίκες αποτελούν άνω του 40% των εργαζομένων στον αγροτικό τομέα, εντούτοις το μισθολογικό χάσμα μεταξύ γυναικών και ανδρών μπορεί να φθάνει κατά περίπτωση μέχρι και το αποκαρδιωτικό ποσοστό του 40%. Το 73% του παγκόσμιου πληθυσμού με μερική ή μηδενική πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση είναι γένους θηλυκού. Η αναλογία των γυναικών άνω των 65 ετών που λαμβάνουν σύνταξη, παραμένει κατά μέσο όρο 10,6 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη σε σχέση με τους άνδρες. Η συνολική αξία της άμισθης εργασίας των γυναικών στο σπίτι και στον τομέα φροντίδας, υπολογίζεται μεταξύ 10% έως 39% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας έτσι τους τομείς των κατασκευών, του εμπορίου και των μεταφορών. Επίσης, υπολογίζεται ότι 10,3 εκατομμύρια επιπλέον επαγγελματίες υγείας χρειάζονται παγκοσμίως για την αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών υγείας, ενώ 27 εκατομμύρια επιπλέον δάσκαλοι/-ες απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου της φοίτησης όλων των παιδιών του πλανήτη στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση έως το 2030.

Σύμφωνα με μελέτη της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Εργατικών Συνδικάτων το 2016, οι επενδύσεις στο χώρο των υπηρεσιών φροντίδας στο 2% του ΑΕΠ σε επτά χώρες θα δημιουργούσαν περισσότερες από 21 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, ενώ παράλληλα θα βοηθούσαν στην αντιμετώπιση της διπλής πρόκλησης της γήρανσης του πληθυσμού και της οικονομικής αποτελμάτωσης. Ωστόσο, τα τελευταία 25 χρόνια ο αριθμός των μεταναστών/-τριών έχει αυξηθεί σημαντικά, φθάνοντας τα 244 εκατομμύρια άτομα το 2015, δηλαδή αύξηση της τάξης του 41% από το 2000 και άνω του 50% από το 1990.

Αναφορικά με το ψηφιακό χάσμα μεταξύ γυναικών και ανδρών σε σχέση με τη χρήση του διαδικτύου, υπολογίστηκε στο 12% το 2016, ενώ στις ελάχιστα ανεπτυγμένες χώρες το αντίστοιχο ποσοστό έφθασε στο 30,9%.

Όσον αφορά τη χώρα μας, η πρώτη ανακοίνωση του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού για το έτος 2017 για την εγγεγραμμένη ανεργία μηνός Δεκεμβρίου 2016 καταδεικνύει την αρνητική πρωτιά των Ελληνίδων. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν από τον ΟΑΕΔ στις 19-1-2017, οι εγγεγραμμένοι άνεργοι με κριτήριο την αναζήτηση εργασίας ήταν 38,03%, ενώ οι εγγεγραμμένες άνεργες έφθασαν το ποσοστό του 61,97%.

Επισημαίνεται ότι η έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών ενόψει της 61^ης Συνόδου CSW διαρθρώνεται σε συνολικά 49 παραγράφους και περιλαμβάνει προτάσεις υπέρ της ενίσχυσης της γυναικείας απασχόλησης και της ουσιαστικής ισότητας των φύλων με τη συνδρομή όλων των φορέων για τη βιώσιμη πρόοδο του πλανήτη σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο:

http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=E/CN.6/2017/3 .

Η συγκεκριμένη δημόσια δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων εντάσσεται στο θεματικό πεδίο «Γυναίκες και Οικονομία» και υλοποιείται στο πλαίσιο αξιοποίησης όλων των εργαλείων στον αγώνα για την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες γραμμές των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030).